De NZa heeft een marktscan gepubliceerd over de kostenontwikkeling in de AWBZ over de jaren 2010 - 2012 (zie bijlage). Hieruit blijkt dat in de langdurige zorg de kosten met 16,4% zijn gestegen tussen 2010 en 2012. De zorg in natura in de AWBZ kostte 24,6 miljard euro in 2012. De langdurige zorg is vooral zoveel duurder geworden in deze jaren doordat de tarieven in de AWBZ zijn gestegen. De loon- en prijsbijstelling veroorzaakt 57% van de kostenstijging.
Voor de sector gehandicaptenzorg komt de NZa op een kostenstijging van 17,7%. Het bureau van de VGN komt uit op een iets lagere stijging (14,9%). Dat komt waarschijnlijk doordat wij net even andere gegevens meenemen. Overigens komt de verklaring die de NZa geeft voor de stijging overeen met onze eigen verklaring.
Aandachtspunt voor de VGN is het gesignaleerde up-coden. Het suggereert alsof zorgaanbieders bewust een hogere indicatie stellen of hiertoe aanvragen indienen om zo een hogere vergoeding te ontvangen. Of hiervan in onze sector doelbewust sprake is, wordt nog onderzocht.
De kosten van verplegings- en verzorgingshuizen stegen met 16,5% en in instellingen voor gehandicaptenzorg stegen de kosten tussen 2010 en 2012 met 17,7%. In de ouderenzorg zijn voor die extra kosten geen extra bewoners verzorgd: het aantal cliënten in verplegings- of verzorgingshuizen bleef gelijk. In de gehandicaptenzorg nam het aantal cliënten wel toe, met bijna acht procent in deze periode. Deze stijging is opvallend, omdat dit meer is dan je op grond van de bevolkingsgroei van 1,2% zou verwachten. De toename van het aantal cliënten in de AWBZ is de oorzaak van 18% van de kostenstijging.
De kostenstijging komt vooral door hogere ZZP-tarieven
De kostenstijging in de langdurige zorg tussen 2010 en 2012 komt vooral doordat de tarieven in de AWBZ ieder jaar met vastgesteld percentage omhoog gaan (de jaarlijkse loon- en prijsbijstelling). Dit kan in totaal oplopen tot een jaarlijkse verhoging van 3 tot 5 procent. In 2011 nog eens extra verhoogd door de intensiveringsmiddelen (de zogenoemde ‘Agema- gelden’). Deze verhoging is in 2013 teruggedraaid voor de intramurale gehandicaptenzorg en langdurige GGZ. In de ouderenzorg zijn de tarieven blijvend hoger.
Zorgverzwaring zorgt voor een kwart van de kostenstijging
Een kwart van de kostenstijging komt door zorgverzwaring. Er is een verschuiving zichtbaar van intramurale zorg zonder behandeling naar intramurale zorg met behandeling. Ook het aantal cliënten met een indicatie voor zwaardere zorg neemt toe. Dit kan komen doordat cliënten pas later instromen dan voorheen.
Zorgverzwaring kan ook komen doordat er te hoge indicaties worden afgegeven: de zogenoemde ‘upcoding’. In 2011 en 2012 konden zorgorganisaties zelf (her-) indicaties aanvragen bij het Centrum voor Indicatiestelling Zorg (CIZ). Uit onderzoek van het CIZ zelf bleek dat er inderdaad upcoding heeft plaatsgevonden bij deze indicaties door zorgaanbieders. De NZa beoordeelt de dossiers die het CIZ onderzocht en doet nader onderzoek hierover bij de zorgkantoren.
