In de Miljoenennota 2018 worden voor de gehandicaptenzorg geen extra investeringen aangekondigd, maar ook geen nieuwe kortingen. Eerder gemaakte afspraken over bijvoorbeeld het Kwaliteitskader en Gewoon Bijzonder, Nationaal Programma Gehandicapten lopen door. Ook worden er specifieke doelgroepen benoemd die aandacht gaan krijgen, zoals mensen met een lichte verstandelijke beperking, de EMB-groep, en de moeilijk plaatsbare cliënten (“de lijst van MEE”).
Wat het meest opvalt in de Miljoenennota die op Prinsjesdag werd gepresenteerd, is dat er de komende jaren zeer forse investeringen gaan plaatsvinden in en voor de ouderenzorg. In 2018 gaat het al om ruim € 500 miljoen, de komende 5 jaar loopt dit op tot € 2,1 miljard.
De VGN zal zich de komende periode bij de verschillende begrotingsbesprekingen en in overleg met de nieuwe bewindspersoon voor VWS hard maken voor voldoende aandacht voor de noden van de gehandicaptenzorg en voor onze agenda. Bijzondere aandacht daarbij krijgt de tariefsherijking waar de NZa nu mee bezig is. De gevolgen daarvan zullen echter pas hun plek krijgen in de begroting voor 2019. Een tweede aandachtspunt vormt de arbeidsmarkt. Er zijn nu al specifieke arbeidsmarktknelpunten in de gehandicaptenzorg, wat gaat het betekenen als de ouderenzorg grootschalig meer mensen gaat werven?
Hieronder de meest opvallende punten uit de verschillende begrotingen.
Implementatie VN-verdrag
VWS neemt € 1,2 miljoen subsidie op voor de implementatie van het VN Verdrag voor mensen met een beperking, te besteden door het bureau dat in 2017 is opgericht voor het implementatieprogramma ten behoeve van een meer inclusieve samenleving.
Wlz-complexe zorgvragen
Op basis van casuïstiek wil VWS behoeften en knelpunten in kaart brengen om beleid te maken voor passende zorg bij complexe zorgvragen en de aanpak voor zorg aan kinderen met zeer ernstig verstandelijke en meervoudige beperkingen. In die zin is het feit dat de VGN hierover de noodklok heeft geluid, gehoord. Maar zoals gezegd, er wordt hiervoor geen extra geld beschikbaar gesteld. Wat ook opvalt, is dat het kabinet vanaf 2019 € 70 miljoen wil gaan korten op de groeiruimte voor de Wlz.
Kennis en kwaliteit
Voor de Kwaliteitsagenda gehandicaptenzorgis in 2018 € 4 miljoen beschikbaar. Ook wordt subsidie verstrekt voor Gewoon Bijzonder, Nationaal Programma Gehandicapten, waarmee wordt gewerkt aan de inhoud en de structuur van het kennisbeleid in onze branche.
Sociaal Domein en kwetsbare groepen
In diverse begrotingen aandacht voor het Sociaal Domein. Het Rijk start een interbestuurlijk programma Sociaal Domein om de transformatie in het Sociaal Domein te bevorderen. BZK wil in 2018 onder meer de effecten van de decentralisaties en de financiële verantwoording monitoren. VWS geeft aan dat een van de thema’s binnen dit programma de mensen met een licht verstandelijke beperking zijn en wil dat Rijk en gemeenten de komende vier jaar met een nieuwe werkwijze de knelpunten wegnemen bij het bieden van passende zorg en ondersteuning voor deze groep.
Ook V&J participeert in het programma Sociaal Domein vanuit het oogpunt dat een veilige en rechtvaardige samenleving oog vereist voor kwetsbare groepenen bescherming voor diegenen die onvoldoende in staat zijn om voor zichzelf op te komen. Daarom zal in 2018 worden ingezet op een nauwere samenwerking tussen zorg en veiligheid. Bijvoorbeeld door verdere uitvoering te geven aan de City Deals die zijn gesloten tussen steden, Rijk, andere overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties waarin concrete samenwerkingsafspraken zijn verankerd. Hieraan gerelateerd is natuurlijk de aanpak voor personen met verward gedrag. Daarvoor wordt jaarlijks € 30 miljoen beschikbaar gesteld.
Tijdens de ALV in juni jl. heeft de VGN al aangekondigd een specifiek programma te starten om - met de kennis en kunde van de gehandicaptenzorg - mensen met een licht verstandelijke beperking te helpen in deze steeds complexer wordende maatschappij.
Jeugd
Aandachtspunten bij het gemeentelijke maatwerk in de jeugdhulp zijn verdere professionalisering, verbetering van de hulp aan jongeren die 18 jaar worden, meer samenwerking tussen zorgverleners in de sociale en medische zorg en het tegengaan van administratieve lasten. Verder is de Transitie Autoriteit Jeugd (TAJ) met een jaar verlengd tot 1 april 2018. Tot eind 2017 kunnen jeugdhulpaanbieders een beroep doen op de Subsidieregeling bijzondere transitiekosten Jeugdwet (ten behoeve van kosten die ontstaan door de transitie en ter voorkoming van liquiditeitsproblemen). In 2018 is € 19,3 miljoen beschikbaar voor deze subsidieregeling.
Om te zorgen dat de beschikbaarheid van (hoog) specialistische jeugdhulp voldoende is geborgd wordt voorgesteld in de Jeugdwet een delegatiebepaling op te nemen om bij Algemene Maatregel van Bestuur onder voorwaarden gebieden te kunnen aanwijzen waarbinnen gemeenten samenwerken. Hiermee kan het Rijk ingrijpen als jeugdregio’s uiteen dreigen te vallen.
Helaas zien we bij VWS én bij OCW geen beleid op het verbinden van onderwijs, jeugdhulp en zorg.
Administratieve lasten Sociaal Domein
Op aandringen van de zorgbranches is er in 2017 gewerkt aan een wetsvoorstel en een ministeriële regeling om informatiestandaarden in het Sociaal Domein te verplichten. VWS wil dit in 2018 afronden.
Arbeidsmarkt
Naast € 67,5 miljoen specifiek voor de verpleeghuizen, stelt VWS € 11,5 miljoen beschikbaar om een goede, landelijk dekkende regionale arbeidsinfrastructuur te waarborgen. De regionale activiteiten die hieruit voortvloeien zijn in de regel vaak zorgbreed. Daarnaast investeert VWS € 25 miljoen in loopbaanadvies, begeleiding en scholing om de instroom in de zorgsector te vergroten. Daarbij koppelt VWS het beroepsonderwijs, zorgpact en regionale werkgeversverenigingen aan elkaar. De VGN is van mening dat dit niet voldoende is om de vraag naar goed geschoolde medewerkers voor de gehandicaptensector op te lossen. Wij zullen dus ook zelf inzetten op een arbeidsmarktcampagne. Daarnaast zal de VGN nog meer investeren in de ontwikkeling van het branchediploma Woonhulp, zodat cliënten uit de gehandicaptenzorg ingezet kunnen worden voor de 'liefdevolle zorg voor ouderen', zoals deze in de Troonrede is genoemd.
Participatiewet, wet Quotum en banenafspraak
De miljoenennota 2018 kondigt geen nieuwe beleidsmaatregelen aan rond de Participatiewet. Wel worden eerdere maatregelen en aanpassingen verwerkt in de begroting van SZW. Zo wordt de uitkering van mensen met een Wajonguitkering mét werkvermogen met ingang van 1 januari 2018 verlaagd van 75% van het wettelijke minimumloon naar 70% van het minimumloon. Het is positief dat SZW inzet op duurzaamheid van werk voor mensen met een beperking. Voor bedrijven wordt het, met het structurele karakter van de no-risk polis (vanaf 2021) makkelijker om vaste banen aan te bieden aan mensen met beperkingen. En mensen met een beperking tellen langer mee voor de banenafspraak en de quotumregeling als zij – door ontwikkeling - wél het minimumloon kunnen verdienen. Ook wordt beleid aangepast om jongeren met een beperking te helpen met een opleiding. Zo kunnen jongeren, die door hun beperking niet aan het MBO-onderwijs kunnen deelnemen, de komende jaren gebruik maken van het REA College. De Subsidieregeling Ernstige Scholingsbelemmeringen (“ESB-regeling”) is hiervoor met drie jaar verlengd. De premiekorting voor arbeidsgehandicapte werknemers wordt per 1 januari 2018 vervangen door het loonkostenvoordeel (LKV). Ook zullen minder zelfredzame jongeren – doordat de aanpak jeugdwerkloosheid een vervolg krijgt in het programma Sociaal Domein – voortaan worden ondersteund bij de overgang naar werk of onderwijs.
ZG
VWS onderzoekt in 2018 of de expertisefunctie voor ZG, die nu nog met een instellingssubsidie wordt gefinancierd vanuit VWS, per 2019 op een andere manier kan worden ingericht.
