‘Het zijn rondjes, vierkantjes, streepjes’, schrijft Angelique Groen in haar gedicht ‘Letters’. Wit papier wordt er mooier van, vindt ze. Maar dan volgt de laatste regel: ‘Ik kan niet lezen.’ Opeens kijken we door de ogen van iemand die letters als vormen ziet, niet als symbolen.
Waar ik weg waai staat vol van gedichten die ons, zoals alle literatuur, laten zien hoe het is om een mens te zijn. Zo’n duizend mensen met een verstandelijke beperking stuurden hun werk in. Een commissie onder voorzitterschap van onze Dichter des Vaderlands, Esther Naomi Perquin, selecteerde er 156 voor deze bundel.
Martien Martens heeft gevoel voor ritme en een hekel aan hoogdravendheid: ‘De wolken /en de zon er een beetje bij. / Hoe moet je dat zeggen / gewoon mooi weer.’ Esra Degirmenci spreekt een waar woord over witte rijst: ‘Witte rijst / smaakt nergens naar / Maar een prutje / kan niet zonder witte rijst.’ En Diede van der Steeg toont hoe context alles is: ‘Een meeuw aan zee is veel groter / dan een meeuw in de stad.’
Richard Langbroek schrijft over ‘Typische bejaarden’. Hun verleden is versleten, hun herhalingen herhalen zich, observeert hij. Dat is mooi. (Zo vergeven we het hen dat ze ‘altijd en eeuwig praten’.) Juriën Peterse beschrijft dat hij in de spiegel ziet hoe mooi hij is. Maar dan: ‘Ik schuif het gordijn dicht / En besef dat niemand mij meer ziet.’ Dat is intrigerend.
Soms is er rijm, zoals in ‘Regenboog’ van Samantha Frijns: ‘Zonnestralen en de regen / […]/ komen elkaar tegen.’ Of in ‘De Zuigwagen Blues’ van Tobias Rabelink, over de luidruchtige hellewagentjes die onze straten schoonvegen: ‘Het is verslavend en het is een magneet / Het is een apparaat dat zuigwagen heet.’
‘Een vraagteken is leuk / je weet nooit wat het einde is,’ schrijft Ada Lodder. Daarin heeft ze helemaal gelijk. Rik Meijers dicht over reizende woorden en letters die schrijven wat ze zeggen. De woorden in deze bundel brengen ons inderdaad op nieuwe plekken, zoals dat hoort in poëzie. Via het wonder van rondjes, vierkantjes en streepjes.
Waar ik weg waai, 156 gedichten van mensen met een verstandelijke handicap. Samenstelling Inge Raadschelders en Naomi Blindeman. Amersfoort, Special Arts, 2018. Prijs 14,95 euro. ISBN 978 94 91341 06 9.
Pauline Slot is romanschrijver en docent creative writing