De vraag naar zorg en ondersteuning voor mensen met een licht verstandelijke beperking en psychiatrische problemen neemt toe. De maatschappij wordt steeds ingewikkelder, waardoor deze kwetsbare groep overvraagd en overbelast raakt. De inspectie verdiepte zich in deze kwestie, leerde veel van de ggz en ghz en publiceerde haar bevindingen in een factsheet.
De nieuwste cijfers laten zien dat ongeveer één op de vijf nieuwe cliënten in de ggz een IQ heeft onder de 85. Maar aanbieders van ggz of gehandicaptenzorg vinden het lastig om de zorg voor mensen met een licht verstandelijke beperking en psychiatrische problemen in de praktijk te organiseren. Het motiveerde de inspectie om in mei en juni 2018 vier gespecialiseerde zorgaanbieders te bezoeken die zich richten op deze zorg. Het leverde de IGJ veel kennis op en er kwam een factsheet (zie bijlage): ‘Passende zorg voor mensen met een licht verstandelijke beperking en psychiatrische problematiek’.
Positieve ontwikkelingen
De inspectie ziet dankzij deze korte ronde langs aanbieders positieve ontwikkelingen bij zorgaanbieders die zich inspannen om de juiste zorg die aansluit bij de zorg – en behandelvragen van de cliënt op het juiste moment te leveren. “Er wordt bij de aanbieders goed gereageerd op de individuele behoeften van de cliënt. Bijvoorbeeld doordat begeleiders, psychiaters en cliënten samen een levenslijn maken. Of doordat in een signaleringsplan wordt aangegeven wat een cliënt nodig heeft als er teveel prikkels ontstaan. Ook in de communicatie wordt aansloten bij het niveau van de cliënt. Door in een lager tempo te praten of door video of app’s in te zetten.”
Goede wisselwerking
De bezoeken maakten de inspectie ook duidelijk dat de behandelteams zijn samengesteld uit zorgprofessionals met expertise uit de ggz en de gehandicaptenzorg. “Zo leren zorgverleners en behandelaars uit beide sectoren van elkaar. De ggz leert veel van de benaderingswijzevan cliënten uit de gehandicaptenzorg en de gehandicaptenzorg van behandelmethoden van de ggz. Het rendement is goed zichtbaar. Bijvoorbeeld bij de verwerking van trauma’s.”
Uitdagingen
Maar de inspecteurs zagen niet alleen mooie voorbeelden bij de zorginstellingen. Het werd ook duidelijk dat de ggz en gehandicaptenzorg voor uitdagingen staan. Door de huidige financieringsstructuur van de specialistische ggz en schotten in de zorg is het bijvoorbeeld moeilijk om de zorgzwaarte-indicatie bij volwassen cliënten aan te passen. En door een tekort aan ‘vervolgplekken’ lukt het niet altijd om cliënten door te plaatsen. Ook de samenwerking met de Wmo-zorgaanbieders kan beter, stelt de IGJ vast. Veel cliënten ontvangen nu zorg van wijkteams, maar die zijn niet altijd voldoende toegerust om aan deze specifieke cliëntengroep juiste zorg te bieden.
De IGJ vindt niettemin dat door bijzondere samenwerking tussen ggz en gehandicaptenzorg veel kennis en ervaring vrijkomt over passende zorg voor kwetsbare cliënten. “Deze expertise moet goed worden gedeeld met reguliere zorgaanbieders, bijvoorbeeld door scholing te ontwikkelen. Wij zijn dan ook vastberaden om de aandacht voor deze groep in onze toezichtstaak vast te houden.”
