Vermomd als glazenwasser verraste ontwerper Manon van Hoeckel deze week bewoners en begeleiders van twee woningen van Severinus. Ook de autoruiten van begeleiders werden gewassen. “Een mentale carwash zodat zij fris aan hun dienst kunnen beginnen,” aldus Manon. Het schoonmaken van de ramen met sop waarin getekend kan worden en gekleurd sop is de opmaat van een bijzonder project waarbij kunstenaars, ontwerpers en zorgmedewerkers samen optrekken.
'Kleinkijkenacademie'
Met elkaar gaan ze onderzoeken hoe je van alledaagse zorgtaken een interessante culturele activiteit voor bewoners kan maken. Omdat de zorg voor cliënten met een ernstige verstandelijke en meervoudige beperking veel tijd vraagt is de integratie van cultuur in alledaagse activiteiten een uitkomst. De titel van het project ‘Kleinkijkacademie’ verwijst zowel naar de link die het project heeft met het onderwijs als de geoefende blik van zorgmedewerkers. Begeleiders kunnen goed ‘kleinkijken’ naar de signalen van cliënten. Kunstenaars kijken met een hele andere blik naar de zorg. Samen zien ze meer. De intentie is de opgedane kennis op te nemen in het curriculum van de Severinus Academie. De toevoeging van de kunstenaarsblik aan het palet van vaardigheden van zorgmedewerkers is een unieke samenwerking tussen de zorg- en de cultuursector.
Deelnemende ontwerpers en kunstenaars
Ontwerper Manon van Hoeckel is één van zes betrokken kunstenaars. Het schoonmaken is voor haar een goed alibi om de dagelijkse gang van zaken op de woningen te observeren. Op basis van de opgehaalde inzichten komt zij met een plan dat ze samen met begeleiders uitvoert. Kunstenaar Feiko Beckers onderzoekt met begeleiders hoe je dagelijkse ‘ongelukjes’ naar je hand kunt zetten en er een voorspelbare, interessante activiteit van kunt maken, bijna slapstick. Feiko heeft een fascinatie voor dingen die mislukken en falen. Hij zet deze op humoristische wijze in scene of speelt een voorval dat daadwerkelijk heeft plaatsgevonden na voor een videoregistratie of performance. Theatermaker Joris van Midde wil in workshops met medewerkers de dagelijkse realiteit van de werkvloer beschouwen als een theatervoorstelling. Kunstenaar Cathalijne Smulders gaat samen met begeleiders onderzoeken welke tactiele uitwisselingen er zijn in het moment rond het wakker worden en gaan slapen. Door middel van multi-zintuiglijk onderzoek wil zij verzorgers aanmoedigen om dagelijkse handelingen en voorwerpen uit de slaapkamer te benaderen als zintuiglijke instrumenten die inzetbaar zijn voor speelse interacties met bewoners. Social designer Cécile Espinasse wil op twee woningen een dag per week als kok infiltreren. Zij voegt die dag iets toe aan het eten, een ‘fancy extra dish’. Ze wil experimenteren met kleur, geur, structuur en klank van het eten. Kan de directe manier waarop bewoners eten een inspiratiebron voor personeel worden om meer speels met voedsel om te gaan? Mag het ook een beetje vies worden? Hoe het kunstenaarscollectief Tilburg Cowboys onderzoek gaat doen blijft nog even een verrassing. Hun onderzoek zal resulteren in een fysiek product, een toolkit, een activiteit of een beleving.
Artistieke leiding
Het ontwerpersduo Sjaak Langenberg & Rosé de Beer zijn de bedenkers van het totale concept en hebben de artistieke leiding. Door met een ander blik te kijken naar alledaagse activiteiten op woningen van Severinus zagen zij ineens veel mogelijkheden voor cultureel aanbod. Met die blik keken ze bijvoorbeeld naar de kar en werkzaamheden van de schoonmaakster. Haar kar met de plumeaus en andere kleurrijke en geurende schoonmaakartikelen zagen ze als een fantastische verzameling snoezelobjecten. Sjaak & Rosé zijn specialisten op het gebied van kunst en zorg. Eerder realiseerden zij projecten in samenwerking met gehandicaptenzorgorganisaties Reinaerde en ORO.
Landelijke erkenning
Het project ‘Kleinkijkacademie” wordt financieel ondersteund door het Fonds voor Cultuurparticipatie, het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, en de Provincie Noord-Brabant/Kunstloc via de Impulsgeldenregeling. Het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie selecteerde het project ‘Kleinkijkacademie’ voor de Open Call Fresh Perspectives. De selectiecommissie spreekt van ‘een voorbeeldstellend project, dat op unieke wijze laat zien wat ontwerpers kunnen betekenen binnen een zorginstelling.’ De commissie van het Fonds voor Cultuurparticipatie vindt ‘de brug die wordt geslagen tussen de cultuursector, zorg en onderwijs, vernieuwend en veelbelovend.’
