In opdracht van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) heeft bureau Andersson Elffers Felix (AEF) een verkenning gedaan van het zorglandschap van van gezinshuizen voor jeugdigen met een beperking in Nederland. Het onderzoek laat zien dat het landschap van gezinshuizen voor jeugdigen met een beperking erg divers is en volop in ontwikkeling.
Een van de doelen van de Jeugdwet is dat kinderen zoveel mogelijk thuis opgroeien. Wanneer dit niet kan, heeft het de voorkeur dat kinderen in een pleeggezin of een gezinshuis worden geplaatst. Gezinshuizen zijn een veel ingezette gezinsgerichte woonvorm voor kinderen met een beperking, en het gebruik ervan is in de afgelopen jaren toegenomen. Er was echter geen overzicht over het landschap van gezinshuizen voor kinderen met een beperking. Het onderzoek van AEF brengt in beeld dat er op dit moment 478 gezinshuizen zijn die verbonden zijn aan een van de leden van de VGN.
Divers landschap
De gezinshuizen waar jeugdigen wonen zijn erg divers. Dit blijkt uit de variatie in gezinsgrootte en de uiteenlopende leeftijden van kinderen die wonen in een gezinshuis.. In de meeste gezinshuizen wonen 1, 2 of 3 gezinshuiskinderen. Maar er zijn ook enkele huizen waar 9 of meer kinderen wonen. In de gezinshuizen die in beeld zijn gebracht, wonen in totaal 1456 jeugdigen; van peuters tot (jong)volwassenen. Een kleine 800 kinderen hiervan zijn 12 jaar of jonger.
Leeftijdsgrens in de Jeugdwet is knelpunt
Het wonen in een gezinshuis wordt hoofdzakelijk gefinancierd vanuit de Jeugdwet. In het onderzoek worden ingewikkeldheden in de financiering aangedragen als knelpunt. Door tekorten op budgetten van gemeentes lukt het soms maar beperkt, of zelf niet om de financiering van het wonen in een gezinshuis, of voor een passende plek bij de uitstroom, rond te krijgen. Dit punt raakt vaak ook aan de leeftijdsgrens (18 jaar) van de Jeugdwet. Organisaties zien kansen als de overheid voor gezinshuizen de leeftijdsgrens voor de Jeugdwet, net als bij pleegzorg, ophoogt naar 21 jaar. Organisaties geven aan dat zijzelf, maar vooral hun jongeren en gezinshuisouders, dan meer rust ervaren om een passende (vervolg)plek te vinden voor een jeugdige.
Ambities voor de toekomst
De organisaties die hebben deelgenomen aan de enquête geloven in de kracht van gezinshuizen. Dit heeft alles te maken met de kansen die het jeugdigen biedt in hun ontwikkeling. Gezinshuizen bieden een veilige en stabiele plek in een huiselijke omgeving waardoor jeugdigen zich beter kunnen ontwikkelen naar zelfstandigheid. Met de toenemende vraag naar gezinsgerichte woonvormen zien organisaties ook de complexiteit van de problematiek van jeugdigen in gezinshuizen toenemen. Dit vraagt aandacht, bijvoorbeeld door het versterken en uitbreiden van de ondersteuning aan gezinshuisouders.
De eindrapportage van het onderzoek is te vinden in de bijlage bij dit artikel.
