Het praktijkcongres ‘Wat Werkt voor ouders met beperkingen?’ opende met een optreden van de dansgroep 'No Roots Studios' uit Rotterdam met een dans geïmproviseerd op het lied van Trijntje Oosterhuis 'Ken je mij?' De tekst van dit nummer ‘Ken je mij? Wie ken je dan? Weet jij mij beter dan ik?’kan typerend genoemd worden voor de benadering van ouders met een verstandelijke beperking.
Vorig jaar lag tijdens een congres van de VGN de nadruk meer op de kinderwens van ouders met een verstandelijke beperking. Op 10 oktober van dit jaar stond het ouderschap en wat professionals daarin kunnen betekenen centraal. Dagvoorzitter Femke Halsema onderstreepte in Soesterberg nogmaals het belang van dit onderwerp voor de VGN. “Laten we het vooral niet als een ethisch probleem benaderen, maar als een praktisch probleem,” benadrukte zij. “Een kinderwens is universeel en het gaat er om een evenwicht te bereiken tussen het verlangen om kinderen te krijgen en kinderen te beschermen.”
Uitdaging
Carlo Schuengel, hoogleraar orthopedagogiek aan de Vrije Universiteit Amsterdam, vervolgde met een toelichting op het onderzoekconsortium ‘Wat werkt voor ouders met verstandelijke beperkingen’, dat hij sinds 2008 leidt naar beschermende factoren bij de ondersteuning van ouders met een LVB. Dat is niet eenvoudig betoogde hij. “Mensen met een verstandelijke beperking zijn soms minder sensitief, het sociaal aanpassingsvermogen is minder harmonieus en er is een groter risico op kindermishandeling. Daar staat tegenover dat opvoedingsvaardigheden leerbaar zijn.”
Gehechtheid
Femmie Juffer (hoogleraar Rijksuniversiteit Leiden, afdeling gezinsstudies) benadrukte daarna dat gehechtheid essentieel is. “Sensitiviteit, het zich kunnen verplaatsen in het perspectief van het kind en van daaruit het kind ondersteunen, is essentieel in de opvoeding en draagt bij aan een veilige gehechtheid van het kind. Daarnaast is sensitief disciplineren - het adequaat stellen van grenzen en regels - essentieel voor sensitief ouderschap.” Juffer ontwikkelde mede een programma VIPP-SD (Video-feedback Intervention to promote Positive Parenting for parents with Learning Difficulties), dat zich richt op de sensitiviteit van ouders en al bewezen effectief is voor ouders zonder beperking.
Wat werkt?
Voor het onderzoek ‘Wat Werkt?’ is deze opvoedinterventie aangepast aan de leerstijl van ouders met een verstandelijke beperking, na wetenschappelijk onderzoek door Marja Hodes. Wat bleek? Voor de hele groep ouders ging de opvoedingsstress omlaag. Met betrekking tot verbetering van opvoedvaardigheden bleken vooral ouders met laag adaptief vermogen te profiteren van de opvoedinterventie.
De andere twee deelonderzoeken van Jos de Kimpe en Marieke Meppelder gingen over het belang van het steunend netwerk als beschermende factor en de bereidheid van ouders om hulp te accepteren. De onderzoekers gingen na de presentaties in gesprek met de zaal over de praktische toepasbaarheid van hun onderzoek.
Meer informatie over deze en alle deelonderzoeken vindt u op het Kennisplein onder het thema Kinderwens en ouderschap.
De animatiefilm: Jij kunt het verschil maken! over het begeleiden van ouders met verstandelijke beperkingen bevat alle resultaten van het onderzoek 'Wat Werkt?' vertaalt naar de dagelijkse praktijk van de begeleider. De film verbindt de wetenschap en de praktijk en biedt de belangrijkste redenen waarom begeleiders het verschil kunnen maken.