Ook de gehandicaptenzorg wordt zich ervan bewust dat een natuurlijk beheer van de omgeving bijdraagt aan de gezondheid of het welbevinden van de mensen die er wonen en werken. Maar hoe nieuw is deze ontwikkeling? Zijn antroposofische zorgorganisaties hier niet al honderd jaar mee bezig?
Natuur werkt helend
‘Dat klopt’, zegt David Borghouts van de Raphaelstichting, ‘natuur werkt helend. Als je hoofd vol zit, maak je een wandeling in het bos of langs de zee en kom je weer tot jezelf.’ Nu is hij trainer, maar dertig jaar lang was hij landschapsverzorger. ‘Wij proberen de aarde niet uit te putten maar te verzorgen, dan ontstaat wederkerigheid. Als je bijdraagt aan biodiversiteit, dan doet dat iets met je ziel of je gemoed.’
Groter doel
De Raphaelstichting heeft voor het beheer van de terreinen geen hoveniers in dienst, alleen werkbegeleiders. Cliënten doen het werk. Borghouts: ‘Dat doen ze niet voor de instelling zelf, maar voor een doel dat groter is. Dat ervaar je bijvoorbeeld als de uilen terugkeren in de bomen.’
Zaaien
Hoe kan het dat andere, niet-antroposofische, organisaties niet allang lering hebben getrokken van de ervaringen die hier worden opgedaan? Spelen overtuigingen uit de biodynamische landbouw misschien een rol? Zoals dat je bij het zaaien van gewassen rekening moet houden met de stand van de maan? Borghouts: ‘Dat is alleen maar buitenkant. Zelf weet ik dat de maanstand invloed heeft, maar als het mooi weer is, het land niet te drassig is en er mensen beschikbaar zijn, dan ga ik zaaien.’
0,3 hecatare
Een nieuwe aanwinst van de Raphaelstichting is de kruidenwerkplaats bij Schoorl. Op een nieuwverworven perceel van 0,3 hectare, op loopafstand van Scorlewald, is een kas gebouwd van 12 x 30 meter. Er worden kruiden gekweekt, gedroogd en verwerkt. In het achterste gedeelte kunnen de kruiden opgroeien in volle grond. In het middelste gedeelte worden ze gekweekt in bakken waaraan mensen zittend kunnen werken. In het voorste deel worden ze verwerkt.
Herstpakketjes
In dit deel, dat ’s winters wordt verwarmd, zijn Hester, Anja en Pehma vandaag bezig met het samenstellen van pakketjes Schoorlse Herfstthee voor vakantieparken in de omgeving. Begeleidster Linda helpt een handje, zij werkt eigenlijk op een andere plek maar re-integreert hier na een burn out.
Prikkels
Projectleider is Ed Lucas. In het projectplan schrijft hij dat de kruidentuin een prikkelarme omgeving biedt, maar ook dat mensen juist behoefte hebben aan zintuiglijke prikkels. Tegenstrijdig? Lucas: ‘Het gaat om prikkels die de zintuigen aanspreken, zoals de geur van de salie die Hester nu aan het plukken is. Zulke prikkels dragen bij aan de beleving dat je deel uitmaakt van een groter geheel.’
Gezelligheid
Nadat hij me heeft rondgeleid, is het tijd voor koffie en thee. Anja vertelt enthousiast over haar volgende stap: werken met dieren op Scorlewald. Hester krijgt de multiliner van de verslaggever in handen en schrijft haar naam. En Pehma spreekt het toverwoord Rusalki uit tegen mijn telefoon. Dat blijkt het vocaal kwartet waarin haar moeder zingt. We luisteren ernaar op YouTube voor we weer aan het werk gaan.
Meer informatie? Kijk op Scorlewald – Antroposofische zorg (raphaelstichting.nl)
Dit artikel komt uit de eerste editie van 2024 van Markant, het tijdschrift van de VGN. Het is de eerste aflevering van een serie over de Groene Gehandicaptenzorg. Lees hierover ook het achtergrondartikel.
