Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet der Nederlanden bracht ter gelegenheid van World Sight Day op donderdag 10 oktober een werkbezoek aan het oogonderzoeks- en behandelprogramma van Bartiméus voor mensen met een verstandelijke beperking bij 's Heeren Loo in Ermelo. Prinses Margriet is beschermvrouwe van VISION 2020 Netherlands.
Bartiméus heeft bijzondere expertise in zowel diagnostiek als begeleiding van mensen met een visuele én verstandelijke beperking. Vanuit deze expertise ontstond een mooie samenwerking met 's Heeren Loo. De samenwerking is gebaseerd op de aanbevelingen uit de nieuwe Richtlijn Visuele beperkingen bij mensen met een verstandelijke beperking.
Samen met behandelaars (gedragswetenschappers) van 's Heeren Loo heeft Bartiméus onderzoek gedaan onder de bewoners met een verstandelijke beperking. Daarbij werden in een unieke aanpak de gegevens over zien én horen gecombineerd.
Bij alle cliënten bij wie een verdenking was van visuele (zien) en/of auditieve (horen) problemen is nader onderzoek gedaan en werd, waar nodig, de oogarts ingeschakeld. De resultaten bleken opmerkelijk. Bij maar liefst 77% van de onderzochte cliënten bleek sprake van een visuele en/of een auditieve beperking.
Verbeteren kwaliteit van leven
De resultaten en de diagnose worden besproken met begeleiders, cliëntvertegenwoordigers en gedragswetenschappers. Daarna volgt een breed ondersteuningsplan voor cliënten en een scholings- en coachingstraject voor begeleiders en behandelaars. Zo kunnen zij signalen van slechtziendheid en slechthorendheid beter dan voorheen interpreteren en daar passend op reageren. Voor ‘s Heeren Loo is dit een volgende stap in het verbeteren van de kwaliteit van leven voor mensen met een (zeer) ernstige verstandelijke beperking.
Screening en ‘hand-onder-hand’ methode
Tijdens het werkbezoek liet Prof. Dr. Mies van Genderen, oogarts bij Bartiméus, zien op welke manier een bijzondere screening van het gezichtsvermogen gedaan kan worden bij mensen die niet of moeilijk kunnen communiceren. Deze vorm van onderzoek is heel belangrijk omdat Nederland 142.000 mensen met een verstandelijke beperking telt. Circa 40% van hen heeft problemen met zien. Veelal worden deze visuele problemen niet herkend en krijgen de cliënten niet de optimale zorg die zij nodig hebben.
Caro Mooij, ambulant begeleider bij Bartiméus, liet letterlijk tastbaar voor Prinses Margriet zien hoe de 'hand-onder-hand' methode in de praktijk werkt bij mensen die doof (slechthorend) en blind (slechtziend) zijn. Caro vertelt: 'Het belang van deze communicatiemethode ligt in de regie die letterlijk in handen van de cliënt wordt gelegd. De hand-onder-hand methode voelt voor de cliënt, die doofblind is, als een veel veiliger methode om nieuwe dingen te leren.'
Uniek gecombineerd spreekuur met Tergooi
In het verlengde van dit onderzoeksprogramma loopt er een bijzondere pilot met de polikliniek Oogheelkunde van Tergooi. Dr. Martijn Kanis, oogarts bij Tergooi vertelt: 'Samen met Bartiméus organiseren wij in deze pilot een uniek gecombineerd spreekuur voor patiënten met een verstandelijke beperking. De onderzoeken tijdens deze spreekuren vragen om een specialistische aanpak met tijd voor de cliënt en kennis van de combinatie visueel én verstandelijk beperkt. In een veilige en rustige sfeer doen Bartiméus-deskundigen de visusonderzoeken in een langzaam tempo. De oogarts komt er vervolgens bij en dan kan een diagnose gesteld worden.'
De resultaten van de pilot zijn veelbelovend. Cliënten met staar of glaucoom, wat anders onopgemerkt zou blijven, kunnen nu worden behandeld en een passende begeleiding krijgen. En niet alleen cliënten zelf, maar ook het sociale en professionele netwerk om hen heen.
Steun vanuit VISION 2020
Deze nieuwe werkwijzen worden gesteund vanuit VISION 2020. Prof. Dr. Jan Keunen, Radboud UMC: 'Vision 2020 heeft als doel heeft om alle gevallen van vermijdbare slechtziendheid en blindheid voor het jaar 2020 te elimineren. Wij steunen deze nieuwe werkwijzen van harte vanuit de visie dat iedereen het recht heeft op een zo goed mogelijk gezichtsvermogen.'
