Een aantal wijzigingen in de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (Wgbo) en de Jeugdwet is met ingang van 1 januari 2020 in werking getreden. De drie belangrijkste wijzigingen gaan over de aanpassing van de bewaar- en aanvangstermijn van het zorgdossier, de informatieplicht van de zorgverlener en het inzagerecht van nabestaanden.
De Wgbo regelt de relatie tussen een zorgverlener en de cliënt. De reikwijdte heeft naast de geneeskundige handeling ook betrekking op zgn. aanpalende handelingen die met de geneeskundige handelingen een samenhangend geheel vormen, zoals verplegen, verzorgen en het bieden van nazorg. De Wgbo is echter niet volledig op de gehandicaptenzorg van toepassing. In de gehandicaptenzorg wordt namelijk veel zorg geleverd die niet bestaat uit geneeskundige handelingen. De VGN heeft daarom in 2008 de ‘Richtlijn Wgbo’ voor de gehandicaptensector gemaakt. In deze richtlijn wordt de werkingssfeer van de Wgbo verbreed van geneeskundige behandeling naar alle zorg en ondersteuning in de gehandicaptenzorg. De ALV heeft in 2008 deze richtlijn aangenomen, waardoor de leden van de VGN in beginsel gehouden zijn de Wgbo analoog (conform de richtlijn) toe te passen. Dit betekent dat alle leden van de VGN met hun cliënten (via de zorg- en dienstverleningsovereenkomst en de algemene voorwaarden) afspreken dat zij zich over en weer ook aan de Wgbo-normen houden als de geboden zorg en ondersteuning geen geneeskundige behandeling inhoudt.
In de Jeugdwet worden de relevante bepalingen ook gewijzigd en in lijn gebracht met de wijzigingen in de Wgbo, zodat deze wijzigingen ook gelden voor jeugdhulp voor zover deze niet wordt verleend op basis van een geneeskundige behandelingsovereenkomst.
Wijzigingen
- Bewaartermijn
De bewaartermijn van zorgdossiers wordt verlengd van 15 naar 20 jaar en ook het moment waarop de bewaartermijn aanvangt wijzigt. De bewaartermijn gaat in vanaf de laatste wijziging in het dossier (waarschijnlijk doen veel leden dit al, want dit was ook het advies in de Wgbo-richtlijn uit 2008) . Dit betekent dus één datum voor de bewaartermijn van alle gegevens in het dossier. Dit betekent dat bepaalde medische gegevens langer bewaard blijven dan 20 jaar.
- Informatieplicht
De informatieplicht van de zorgverlener wordt aangevuld met de verplichting tijdig overleg te voeren met de cliënt en die past bij het bevattingsvermogen van de cliënt, waarbij de cliënt ook wordt uitgenodigd tot het stellen van vragen. Daarnaast dient de cliënt geïnformeerd te worden over: de mogelijkheid af te zien van behandeling, andere onderzoeken en behandelingen door andere zorgverleners, de uitvoeringstermijn van de behandeling en de verwachte tijdsduur daarvan. De nadruk komt te liggen op het ‘samen beslissen’.
- Inzagerecht
Nabestaanden krijgen een wettelijk recht op inzage in het dossier van een overleden cliënt. Voorheen gebeurde dit soms al op basis van rechtspraak, nu wordt het in de wet vastgelegd.
Omstandigheden waaronder nabestaanden inzage kunnen krijgen:
- wanneer de cliënt bij leven hiervoor toestemming heeft gegeven (schriftelijk of elektronisch);
- wanneer op grond van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) een mededeling van een incident is ontvangen;
- ‘voor een ieder’ op grond van een zwaarwegend belang;
- voor de ouders en voogd van een overleden kind <16 geldt een bijzondere regeling voor inzage.
In alle gevallen geldt dat uitsluitend gegevens mogen worden verstrekt, voor zover deze betrekking hebben op de grond waarvoor inzage wordt verleend en er mogen geen gegevens worden vertrekt voor zover schriftelijk of elektronisch is vastgelegd dat de cliënt dat niet wil of de persoonlijke levenssfeer van een ander wordt geschaad. Zie voor meer informatie ook de Handreiking privacy: https://www.vgn.nl/nieuws/vgn-ontwikkelt-handreiking-privacy.
