Wie een wetenschappelijke loopbaan nastreeft, moet ook weten hoe je leiding geeft en accepteert. Terugkijkend op zijn loopbaan, zet emeritus-hoogleraar orthopedagogiek Adri Vermeer (geboren in 1936) de lessen op een rij die hij zelf graag zou hebben gehad toen hij begon. Die zijn, zoals hij zelf ook aangeeft, niet bijster ingewikkeld. Belangrijke besluiten worden niet genomen in plenaire vergaderingen, merkte hij al snel, al dacht men in de tijd van de democratiseringsbeweging van wel.
Tegen kongsivorming
Vermeer nam zijn toevlucht tot wat hij management by walking around noemt, maar zocht op zijn wandelingen vooral sleutelfiguren op. Kongsivorming binnen zijn faculteit bestreed hij met het wekelijkse koffie-uurtje voor iedereen, waarvoor hij persoonlijk alle medewerkers optrommelde en waaraan hij ook toevallige gasten liet deelnemen. Dan konden die ook zien wat een leuke club dit is.
Empirische onderzoek
In zijn terugblik biedt Vermeer echter veel meer dan tips over leidinggeven. Zijn vakgebied is de bewegingszorg voor kinderen met een beperking. Het is bijzonder om te lezen hoe het onderzoek hiernaar zich in korte tijd heeft ontwikkeld. Pas toen Vermeer moest promoveren, realiseerde hij zich dat je er niet komt met het uitwisselen van overtuigingen, je moet ook zelf empirisch onderzoek doen. Dat was hem nooit geleerd door de inspirerende vaderfiguren die hem hadden opgeleid. Hij specialiseerde zich in klinisch onderzoek dat relevant is voor de praktijk. Aan de Vrije Universiteit zette hij een treintje aan promoties in gang, dat volle vaart kreeg na zijn overstap naar de Universiteit Utrecht. De ervaring die hij hiermee opdeed, benutte hij ook voor het opzetten van een wetenschappelijke masterclass voor de gehandicaptenzorg, die tegenwoordig door de VGN wordt georganiseerd.
Gereformeerde wereld
Het echte cadeautje van dit boek is de beschrijving van Adri’s jonge jaren, die hij er op verzoek van zijn uitgever aan heeft toegevoegd. Een toegift waar het boek mee opent. Met milde humor en goedgekozen details ontpopt Vermeer zich tot schrijver, die vertelt over de gereformeerde wereld waarin hij opgroeide. Zijn vader en moeder hadden alleen de lagere school kunnen doen. Zijn moeder was een lieve vrouw, die hechtte aan een verzorgd uiterlijk en tot haar overlijden wekelijks naar de kapper ging. Zijn vader een ambitieuze man die het schopte tot opzichter bij de NS. Het Muiderpoortstation en het Amstelstation in Amsterdam werden onder zijn leiding gebouwd.
Docent lichamelijk oefening
Helaas was deze intelligente vader ook dominant en depressief. Dat de jonge Adri verliefd werd op een meisje van een ander gereformeerd houtje (niet vrijgemaakt maar synodaal), leidde ertoe dat Adri het huis moest verlaten - wat hij uiteindelijk maar al te graag wilde - op de dag dat hij zijn gymnasiumdiploma kreeg. In militaire dienst volgde hij zijn eerste opleiding tot docent lichamelijke opvoeding. Zijn vader stuurde zijn meerdere een brief met het verzoek hem in de weekenden geen verlof meer te geven, wegens ‘familiaire subordinatie’, maar deze ging daar gelukkig niet op in. Zo vond Adri zijn nieuwe vaderfiguren. Iets wat hij, denk ik, later ook graag voor anderen wilde zijn.
Adri Vermeer, Van gymleraar tot hoogleraar. Vesuvius Amsterdam 2018. Prijs 19,95 euro. ISBN 978 90 8659 791 8
Johan de Koning is coördinator van Markant. Hij interviewde Adri Vermeer in 2006.
