Wat is voor jou een goed leven? En hoe is dat voor mensen met een ernstige verstandelijke of meervoudige beperking (EVMB)? De titel [i]Koffie met een koekje[i] geeft aan dat het niet alleen maar een goede verzorging en een kop koffie. Er is nog zoveel meer wat het leven de moeite waard maakt.
Volgens de visie op goed leven voor mensen met EVMB van Karin de Geeter en Kirsten Munsterman moet het op vijf gebieden goed voor elkaar zijn: Lichamelijk Welzijn, Alertheid, Contact, Communicatie en Stimulerende tijdsbesteding (LACCS). Voor al deze gebieden zijn waarden ontwikkeld die helpen om te bepalen hoe goed het leven van een cliënt op dit moment is. Heeft hij of zij een goede lichamelijke conditie? Is hij in staat om aandacht te hebben voor wat er om hem heen gebeurt? Wordt hij gehoord en gezien, maar ook begrepen? En wordt de cliënt betrokken bij dagelijkse bezigheden? Aan de hand van de metafoor van een huis met kamers, worden de essentiële onderdelen van het LACCS-programma uitgelegd.
Er worden concrete gespreksvormen beschreven, die laagdrempelig ingezet kunnen worden. Begeleiders, verwanten, en behandelaren kunnen samen bespreken hoe iemand de wereld om zich heen beleeft. Welke verwachtingen mag je als begeleider hebben over wat een cliënt snapt van zijn omgeving? Hoe wordt de kwaliteit van leven door de betrokkenen beoordeeld aan de hand van de LACCS-waarden? Er is ook een analyse om te toetsen hoe ‘LACCS’ er al gewerkt wordt binnen een groep of organisatie. Hoe zit het bijvoorbeeld met het beleid, met scholing, of met de doelen?
Aan de hand van zeven hoofdpersonen worden veel praktijkvoorbeelden beschreven, die ervoor zorgen dat de waarden en ontwikkelingsfasen gaan leven. ‘Maarten praat heel goed, hij komt heel wijs over. Tegelijk kan hij zijn eigen brood niet smeren en moet ik hem dat steeds stapje voor stapje voordoen. Onderschatten of overschatten we hem?’, vraagt de leerkracht van Maarten zich af.
De voorbeelden maken ook duidelijk dat het nastreven van een goed leven voor dilemma’s kan zorgen. Joost is bijvoorbeeld altijd in beweging, wat volgens zijn begeleider ‘goed en belangrijk voor hem is’. Maar hij struikelt ook en loopt dan verwondingen op. In het goed-leven-gesprek wordt besproken of dit verantwoord en aanvaardbaar is, maar vooral hoe dit voor Joost uitpakt.
Koffie met een koekje is een prettig leesbaar boek voor iedereen die betrokken is bij de zorg voor mensen met EVMB. Het geeft duidelijke handvaten om het LACCS-programma te introduceren en met een brede blik een goed leven na te streven.
Karin de Geeter en Kirsten Munsterman, Koffie met een koekje, (is dat nou) een goed leven voor mensen met een ernstige verstandelijke of meervoudige beperking?. De Geeter en Munsterman Orthopedagogen 2017. ISBN 978 90 826493 0 7.
