We gebruiken de woorden ‘eigen regie’ vaak in de gehandicaptenzorg in Nederland. Maar wat zeggen we dan eigenlijk? Wat bedoelen we ermee? Als ik ‘eigen regie’ heb, heeft de ander dan geen invloed meer op mij? Maak je voortaan zelf wel uit wat je doet en laat?
Als reactie hoor ik vaak; vertrouwen geven, loslaten, anders vasthouden. Mooie woorden, maar wel woorden die over houding en gedrag gaan. Je eigen gedrag veranderen is niet gemakkelijk, voor mij tenminste niet. Je bent als mens altijd afhankelijk van mensen om je heen. Je bent mens in de relatie tot andere mensen en afhankelijk van anderen om je leven invulling en betekenis te geven. Eigen regie is dus ook weten dat je de ander nodig hebt. Dat je kwetsbaar bent.
In de hulpverlening willen we er zijn voor de ander! In de praktijk van alledag zie ik soms ongewenste effecten van het er voor de ander willen zijn. Het is ook op mij van toepassing. We schieten in de actiestand en gaan handelen en oplossen. De regie wordt overgenomen. We vergeten het belang en de waarde van er zijn door naast de ander te gaan staan en verbinding en contact te maken. Of, zoals Andries Baart in zijn presentietheorie zo mooi aangeeft, je kunt er pas ‘voor iemand zijn’ als je eerst ‘met iemand bent’. Niet de regie overnemen, maar aansluiten en ondersteunen.
Eigen regie vraagt wat van organisaties die clienten ondersteuning geven. Is de organisatie ingericht op eigen regie? Eigen regie voor cliënten is ook ruimte voor eigen regie voor medewerkers. Zij vormen immers de omgeving waar de cliënt eigen regie kan invullen. Ruimte voor medewerkers is dan een voorwaarde voor eigen regie. Maak de organisatie dus eenvoudig en schep kaders, anders zadel je medewerkers op met een veelheid aan procedures en afspraken die niet bijdragen aan eigen regie. Voer het gesprek met elkaar over wat jouw handelen bijdraagt aan de eigen regie van de cliënt. Geef vertrouwen aan medewerkers. Zie toe hoe het vertrouwen wordt waargemaakt. In het besef van de afhankelijkheid van de gever en de ontvanger van vertrouwen.
