In de CAO Gehandicaptenzorg is een nieuw hoofdstuk ‘Balansfaciliteiten’ opgenomen met nieuwe regelingen ten behoeve van duurzame inzetbaarheid. Vanaf juli 2022 is de Regeling Afbouw Carrière van kracht. En vanaf 2023 neemt Balansverlof de plaats in van PBL. Wat is de bedoeling van deze faciliteiten? En wat willen cao-partijen ermee bereiken?
Duurzame inzetbaarheid
Tijdens de onderhandelingen is uitvoerig gesproken over duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Zoals beschreven in het eerste artikel in deze reeks ‘Het cao-akkoord nader bekeken’, hebben de cao-partijen (FNV, CNV, FBZ, NU’91 en de VGN, mede namens MEE NL) verschillende ambities en achterbannen. Tijdens de onderhandelingen werden alle belangen met elkaar besproken en afgewogen. Dat leidde tot gezamenlijke keuzes om met alle partijen tot een cao-akkoord te komen. Belangrijke overwegingen bij het maken van keuzes over duurzame inzetbaarheid waren:
- Zoveel mogelijk medewerkers gezond, vitaal en met plezier aan het werk houden tot aan hun pensioendatum.
- Medewerkers meer grip geven op hun werk/privé-balans.
Keuzes
Bij de bespreking van verlofregelingen die tot doel hebben bij te dragen aan duurzame inzetbaarheid van medewerkers, gaat het niet alleen over de vraag of daar voldoende financiële middelen voor zijn, maar ook over de gevolgen voor de bezetting op de werkvloer. Immers, het verlof voor de ene medewerker betekent (mogelijk) extra werkdruk voor andere medewerkers. En omdat we nu te maken hebben met een krappe arbeidsmarkt, stonden cao-partijen voor verschillende keuzes:
- Hoe ondersteunen we de medewerkers voor wie het werk te zwaar wordt, maar voorkomen we onnodige uitstroom?
- Hoe faciliteren we medewerkers die zich onvoldoende hebben kunnen voorbereiden op de stijgende AOW-leeftijd?
- Hoe faciliteren we duurzame inzetbaarheid van alle medewerkers?
- Hoe creëren we verschillende balansfaciliteiten zonder dat rechten zich onnodig opstapelen?
De beantwoording leidde tot een nieuw hoofdstuk Balansfaciliteiten in de cao, met verschillende regelingen ten behoeve van de duurzame inzetbaarheid van medewerkers.
Balansverlof
De basisfaciliteit is het Balansverlof, de opvolger van het PBL-verlof. Dit verlof geeft medewerkers grip op de eigen werk/privébalans. Dit betekent zowel regie hebben als verantwoordelijkheid nemen: opnemen van verlof wanneer dat voor het combineren van werk en privé wenselijk of nodig is maar ook (kunnen) sparen voor onvoorziene situaties. Balans is voor iedereen verschillend. Daarom kan de medewerker naar eigen inzicht het Balansverlof opnemen. Bij de afwegingen voor het gebruik van Balansverlof gaan regie en verantwoordelijkheid hand in hand ter bevordering van de duurzame inzetbaarheid van de medewerker.
Afbouw carrière
Als ondanks de volledige inzet van het balansverlof het werk toch te zwaar wordt om door te werken tot aan de (gestegen) AOW-leeftijd, is de regeling Afbouw carrière een uitkomst. Die kan voorkomen dat medewerkers uitvallen of eerder stoppen met werken. De Regeling Afbouw Carrière stelt oudere medewerkers met een direct cliëntgebonden functie, onder voorwaarden in staat om de laatste drie jaar voor de AOW-leeftijd minder te gaan werken. Zo kunnen medewerkers langer op een gezonde manier van waarde blijven voor de organisatie en voor collega’s.
Even ietsje minder
De nieuwe cao geeft prioriteit aan de ondersteuning van medewerkers die zich onvoldoende hebben kunnen voorbereiden op de verhoogde AOW-leeftijd. Er is echter een ambitie om medewerkers in álle leeftijdsfases gezond, vitaal en met plezier te laten werken in de sector. Daarom onderzoeken de cao-partijen of de Regeling Afbouw Carrière kan worden vervangen door een regeling die medewerkers ongeacht hun leeftijd de optie biedt tijdelijk ‘even ietsje minder’ te werken als het balansverlof ontoereikend is.
Extra toelichting
Waarom van PBL naar Balansverlof?
Balansverlof is onderdeel van verschillende balansfaciliteiten die medewerkers ondersteunen bij een goede werk/privébalans. Balansverlof geeft medewerkers meer grip, omdat ze meer regie krijgen, maar ook meer verantwoordelijkheid voor de eigen duurzame inzetbaarheid. Dit wordt ook mogelijk doordat langer gespaard kan worden en resterend verlof kan worden meegenomen naar een nieuwe werkgever in de branche.
Betekent grip hebben dat de medewerker zelf kan bepalen om balansverlof op te nemen?
Als de werknemer Balansverlof wil opnemen is dat een eigen keus. Maar over de inzet van het Balansverlof stemmen de werkgever en de werknemer af. De werkgever kan de werknemer niet verplichten Balansverlof op te nemen, maar kan wel meedenken en adviseren om het verlof op te nemen als de werk/privébalans bijvoorbeeld verstoord dreigt te raken door privéomstandigheden.
Wat is het doel van de Regeling Afbouw Carrière?
Cao-partijen willen met deze regeling bereiken dat oudere medewerkers langer op een gezonde manier van waarde blijven voor de organisatie en collega’s én dat volledig uitval wordt voorkomen.
Waarom moet eerst het Balansverlof opgenomen worden?
Als het werk voor oudere medewerkers te zwaar wordt, kan Balansverlof worden ingezet om meer evenwicht te brengen in de werk/privé balans. Vanuit die gedachte kom je pas toe aan de Regeling Afbouw Carrière, als het Balansverlof volledig is gebruikt.
Waarom geldt de Regeling Afbouw Carrière voor een beperkte groep medewerkers?
Deze regeling geeft werknemers de mogelijkheid om minder te werken met een gedeeltelijke financiële compensatie van de werkgever. Dat maakt het een kostbare regeling. Daarom hebben cao-partijen ervoor gekozen deze regeling in beginsel te beperken tot die medewerkers die al lang zwaar werk doen én zich onvoldoende hebben kunnen voorbereiden op de plicht om langer door te werken. Omdat organisaties en medewerkers niet allemaal hetzelfde zijn, vinden cao-partijen het belangrijk dat er ruimte is voor een eigen organisatieregeling en maatwerk voor individuele medewerkers.
