Maatschappelijke beweging: ‘In buurten en op scholen ís al heel veel – de kunst is erbij aan te haken’

‘Groot dromen, klein beginnen. Dat is onze aanpak als het gaat om maatschappelijke beweging. Want veel succesverhalen zijn niet groots en meeslepend, maar juist heel gewoon en praktisch. Ook in 2024 zagen we hier mooie voorbeelden van, van wonen in levendige wijken tot werken in een wasstraat of de bouw. Wij publiceerden ze op de website Leven is meedoen, zodat anderen geïnspireerd raken. Iedereen die een verhaal leest en denkt: wat een leuk idee, kan er bij wijze van spreken de volgende dag al mee beginnen.’ 

Dat de verhalen zo gewoon zijn, vormt soms ook een uitdaging. Van der Linden: ‘We merken dat het aandacht vraagt om ze boven water te krijgen. Degene die in de praktijk al iets moois doet, vindt dat zelf vaak heel vanzelfsprekend. En bedenkt daardoor niet om haar of zijn verhaal te delen. Vandaar dat we vanuit de VGN actief op zoek gaan naar voorbeelden. We doen online oproepen, bevragen ons netwerk én bespreken het tijdens bijeenkomsten. Om het delen extra gemakkelijk te maken, hebben we de website bovendien doorontwikkeld. Vanaf komend jaar kunnen organisaties nog laagdrempeliger voorbeelden publiceren van meedoen op het gebied van leven, leren en werk.’ 

Volgeboekt festival

Praktische oplossingen ontwikkelen om een betekenisvol leven en gewoon meedoen in de maatschappij, te realiseren. Dat is het doel van de Labs 2030. Van der Linden: ‘In 2023 was het thema: Weg met de traditionele dagbesteding. De belangstelling daarvoor was groot. Het eindfestival dat we in januari 2024 organiseerden was in een mum van tijd volgeboekt. We namen bezoekers mee in de experimenten die we uitgevoerd hebben, en in de onderliggende theorieën. Tijdens het festival reikten we ook twee aanmoedigingsprijzen uit. We hadden een erfenis ontvangen, het geldbedrag daarvan gebruikten we hiervoor. Een jury die bestond uit professionals en ervaringsdeskundigen koos twee projecten, een van Amarant, en een van Middin. Amarant was een samenwerking aangegaan met een basisschool om kinderen meer bekend te maken met mensen met een ernstig meervoudige beperking. Zo organiseerden ze dat iemand met een ernstig meervoudige beperking een gastles gaf op een basisschool. Dit zorgde voor verbinding, en smaakt naar meer. Nu wordt er lesmateriaal ontwikkeld, en is het plan dat groep 8 van die basisschool de eindmusical op het dagcentrum van Amarant gaat geven.’

Met de buurt en de school

Speelotheek Waldeck van Middin kreeg een aanmoedigingsprijs vanwege een activiteit voor kinderen uit de buurt. Deze kinderen komen naar de speelotheek en genieten samen met cliënten met een ernstig meervoudige beperking van een zogenoemd beleefverhaal. Aansluitend bij de behoefte van moeders om elkaar te ontmoeten. Het levert mooie verbindingen op met de buurt, tussen kinderen, ouders en cliënten. 

Van der Linden: ‘We zien dat de Labs 2030 teams enorm helpen om met nieuwe ideeën aan de slag te gaan. Ze doen inzichten op, hun blikveld wordt groter. Ze ontdekken dat er al heel veel is, de kunst is erbij aan te haken. Steeds vanuit het idee: wat kunnen wij bijdragen? Zo ontstaan allerlei initiatieven. Van hondenuitlaatservices tot glasophaalservices voor de buurt.’ 

Het commitment van de teams is groot. Van der Linden: ‘Ze hebben ook na afloop van de Labs behoefte om met de verschillende teams bij elkaar te komen, om het gedachtengoed levend te houden. Dat faciliteren wij natuurlijk graag. Én we delen de voorbeelden natuurlijk weer op de website leven is meedoen. Zo is de cirkel weer rond.’ 

En weer door!

De VGN zou in 2024 een Lab starten met een nieuw thema. Van der Linden: ‘Maar we merken aan alles: het thema dagbesteding is nog niet klaar. De belangstelling is nog zo groot en er is nog zo veel te doen. Vandaar dat dit Lab ook over dagbesteding gaat. Vilans ondersteunt ons hierbij, bijvoorbeeld door de theoretische onderbouwing nog verder te ontwikkelen. Dat past bij onze rollende strategie: we proberen, leren, en doen het steeds een beetje beter.’ 

‘Het afgelopen jaar kregen we ook de vraag of we een online lab konden organiseren. Daar zijn we mee aan de slag gegaan. We hebben goed gekeken naar de kern van de bijeenkomsten, en naar hoe we – nog steeds theoretisch goed onderbouwd- een eenvoudiger programma kunnen aanbieden. Komend jaar voeren we het uit in de praktijk. Ook dat is een experiment, we kijken hoe het uitpakt en wat dat betekent.’ 

Samen met toezichthouders

‘Dat sluit weer naadloos aan bij onze Visie 2030 en bij het kwaliteitskompas, dat ook draait om begrippen als lef en leren. Soms staat dit wat op gespannen voet met de traditionele uitgangspunten van Raden van Toezicht van onze leden. Begrijpelijk ook. En de beste manier om hier verder in te komen, is door er met elkaar over te praten. Daarom organiseerden we samen met De Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorg en Welzijn twee bijeenkomsten waar bestuurders en toezichthouders van een organisatie sámen naar toe konden gaan, om te spreken over vragen als: wat betekenen de ontwikkelingen voor jou, en voor jouw rol? We hadden een ondergrens gesteld van 15 organisaties, en dus 30 deelnemers. Uiteindelijk hadden we 120 aanmeldingen. Vandaar dat we een extra bijeenkomst georganiseerd hebben, én er eentje gepland hebben voor januari. De bijeenkomsten waren een groot succes. Deelnemers hebben behoefte aan een vervolg, en dat gaan we organiseren.’ 

Vaart in de beweging

Naast deze activiteiten heeft de VGN op verschillende domeinen meters gemaakt voor maatschappelijke beweging. Van der Linden: ‘Dat zit in kleine initiatieven, zoals onze deelname met de Onbeperkt Samen boot aan Pride Amsterdam, maar ook in grotere. Zo werkten we aan het programma Simpel Switchen, om schakelen tussen betaald werk en dagbesteding gemakkelijker te maken, en legden we verbindingen met andere sectoren, zoals de bouw. We geven deze nieuwe manieren van werken en denken een extra impuls met de vernieuwend verbinder die we hebben aangenomen. Deze verbinder kijkt met een heel andere blik naar de dingen die we doen. Waar wij van oudsher geïnteresseerd zijn in jaarverslagen en kwaliteitsbeelden van een organisatie, kijkt deze verbinder vooral naar Funda. Hoe ziet de buurt eruit? Wat is er te doen? Staan er scholen vlakbij? En wat kunnen we daar dan mee? Die frisse blik schept weer mogelijkheden die we graag oppakken. Zodat we vaart houden in de maatschappelijke beweging.

Meer lezen

Dit artikel is een onderdeel van het VGN-jaarverslag 2024.