De zorgsector moet ervaringsdeskundigheid benutten en zelf actief invulling geven aan decentralisatie van de zorg. Dat adviseerde emeritus hoogleraar historische Nederlandse letterkunde Herman Pleij tijdens de Paul Cremerslezing 2013. In de Jellinekkliniek, waar Pleij ooit te gast was, zag hij hoe de cliënten de meest fantastische ideeën aandroegen voor het management. Hun voorstellen werden op het podium vertaald door acteurs en omgezet in kritische opvattingen en vragen.
Nederlanders hebben van oudsher een enorme ideeënrijkdom. Het eigen initiatief is bovendien dankzij de koopmansgeest veel groter dan in andere landen. We zijn egalitair en kennen geen hofcultuur, die je goede manieren en ondergeschiktheid bijbrengt. Nederlanders leerden al vroeg, bijvoorbeeld in waterschappen, compromissen te sluiten tussen extreme standpunten. ‘Als ze daar te lang mee wachtten, stond het water ze letterlijk aan de lippen’. Al deze eigenschappen helpen ons volgens Pleij om van de aanstaande regionalisering van de zorg een succes te maken. We hebben soms wel de neiging om te ver door te slaan in regionalisering: rotondes zijn daar een goed voorbeeld van. In elk dorp is de voorrang anders geregeld, wat uiteraard niet handig is. Pleij schetste hoe een periode van centraal georganiseerde zorg steeds wordt gevolgd door een beweging naar de regio. De gilden stonden in de middeleeuwen hun zorgtaak af aan de gemeenten, maar kregen een deel van die taak later weer terug. Als vanouds werd over deze elfde Paul Cremerslezing nagepraat tijdens een diner aan verschillende ronde tafels, geheel in de geest van adviseur in de zorg Paul Cremers: hij was zeer aimabel en een Bourgondiër.
Burenhulp
Bestuurders van zorginstellingen meenden dat hun instelling geen moeite heeft met krimpen als hun cliënten meer zelf gaan doen. ‘We zijn ten slotte op aarde om onszelf overbodig te maken’, stelde Luc Kenter van Zuidwester. E. van der Bijl (IJsselheem) vond dat de zaken in de jaren tachtig nog niet zo slecht geregeld waren. ‘We zouden de huisarts weer moeten laten indiceren. De huisarts kent de mensen het beste.’ Burenhulp en vrijwilligerswerk in de zorg kan op een structurele manier worden ondersteund via de nieuwe website wehelpen.nl, vertelde Marjan Heukers namens initiatiefnemer PGGM. Instellingen kunnen dan weer een rol spelen bij het goed inzetten en aansturen van vrijwilligers. Tosca Niterink, die om de lezing heen columns voorlas over de woongroep van haar dementerende moeder, had het minder op vrijwilligers. Zij ontmoette in de centrale keuken een vrouw ‘met op haar borst een speldje met de levensgevaarlijke tekst “Vrijwilliger”.
