De gehandicaptenzorg kampt met overbelast personeel en vergrijzing. Net als de ouderenzorg, de ggz en de ziekenhuizen. Wat als we gaan samenwerken? VGN-voorzitter Boris van der Ham pleit voor een ‘back office dwars door de branches heen’.
Het mooiste vak van de wereld…
‘Het is het mooiste vak van de wereld.’ Dat zinnetje heb ik de afgelopen jaren regelmatig gehoord. Vaak gingen hieraan andere teksten vooraf; over werkdruk, opgeknipte roosters en de dreiging van personeelstekorten. Maar gelukkig vrijwel altijd gevolgd door de disclaimer: het is het mooiste vak van de wereld.
…staat onder druk
Het afgelopen jaar heeft dat mooie vak nog meer onder druk gestaan. Door de covid-pandemie kwamen er bezoekregelingen, werd dagbesteding aangepast. Dat was ingewikkeld en leverde hartverscheurende situaties op. Zorgmedewerkers moesten met deze complexe situatie omgaan. Hopelijk krijgen we dankzij het coronavaccin weer een socialer leven, hoewel de zorgen van voor de pandemie dan ook gewoon weer bovenkomen.
Zij-instromers nemen levenservaring mee
Dat de gehandicaptenzorg een aantrekkelijk deel van de zorg is om in te werken, weten we. Maar hoe tackelen we de vergrijzing? Het is een vraagstuk waar ook de ouderenzorg, de geestelijke gezondheidszorg en de ziekenhuizen mee worstelen. Onze zorgorganisaties worden steeds beter in het aantrekken van zij-instromers. Juist mensen met levenservaring zijn van grote meerwaarde.
Hulp bij kinderopvang
Een nog grotere uitdaging is het om de mensen die eenmaal voor de zorg kozen, vast te houden. Dat kan bijvoorbeeld door hen voorrang te geven bij het kopen van een huis, te helpen bij kinderopvang. De zorg moet als werkgever zekerheid bieden en drempels wegnemen waar die het werken in de zorg lastig maken.
Medewerkers die juist meer willen werken
Dat brengt me bij een ander punt. Het komt regelmatig voor dat medewerkers meer kunnen en willen werken dan het rooster toelaat. Zo zijn er medewerkers die bewoners van een woonzorgvoorziening helpen met het starten van de dag. Daarna zit hun werk erop, terwijl ze eigenlijk meer zouden willen doen. Dat werk is er niet altijd, terwijl op andere plekken in de zorg, soms een paar honderd meter verder, er juist een tekort is aan verzorgenden.
Horizontale contracten in gehandicaptenzorg èn ouderenzorg
Ik ben voorstander van vollere en horizontale contracten voor zorgmedewerkers. Contracten waarmee ze op verschillende plekken in de zorg actief kunnen zijn. Iemand die een groot hart voor de zorg heeft, wil misschien in de ochtend in de gehandicaptenzorg werken, en ’s middags in de ouderenzorg. Een win-win: medewerkers krijgen meer werk, zekerheid en afwisseling, en bouwen meer ervaring op. Organisaties maken dankbaar gebruik van die inzet, passie, ervaring, expertise en bovenal: extra handen.
Een backoffice dwars door de branches heen
Ik realiseer me dat dit makkelijker is gezegd dan gedaan. Er komt nogal wat kijken bij organisatie-overschrijdend werken. De meest gehoorde hobbel is bureaucratie. Ook het organiseren van horizontale roosters zou te ingewikkeld zijn. Dat zal zeker waar zijn. Maar ik ben ook wel zo brutaal om te denken dat er heus wat koudwatervrees meespeelt. Bij dit nieuwe voorjaar past die koudwatervrees niet. Laten we het zorghart van onze medewerkers volgen, en onze ‘backoffice’, daarop afstemmen, dwars door de branches heen.
