Vergeet het VN-verdrag niet!

Nederland ratificeert in 2016

Eindelijk!

Dat was het gevoel dat veel mensen hadden toen Nederland in 2016 overging tot ratificatie van het VN-verdrag voor de Rechten van Personen met een Handicap. Als een kind dat na lang aarzelen toch echt eindelijk in het diepe bad springt.

Ik herinner me nog goed het onbehaaglijke gevoel dat ik voor die tijd had, als ik in het buitenland een congres mocht bijwonen. ‘Mijn onderzoek gaat over artikel 24’, zei een onderzoeker dan doodleuk. Nederlandse deelnemers hielden zich dan even stil, totdat het verlossende woord kwam en we elkaar aantikten: artikel 24 het gaat over onderwijs!

'Wij willen het VN-verdrag ook waarmaken'

Soms werd er een wereldkaart geprojecteerd, om te laten zien hoeveel landen het verdrag al hebben geratificeerd. Twee witte vlakjes: Nederland en Libië. Pijnlijk. Maar als buitenlanders ons iets vroegen, hadden we ons antwoord paraat: Wij ratificeren pas als we zeker weten dat we het VN-verdrag ook kunnen waarmaken!

Kranige woorden, die een onbehaaglijk gevoel bedekten. Gelukkig is het in 2016 dan toch zover. Nederland ratificeert en gaat aan de slag. Al snel hoor je over mooie projecten en gemeenten die good practices zijn.

Welke Hollander kan toveren?

Eerlijk gezegd: ik had in 2016 nog niet de verwachting dat Nederland heel snel toegankelijk zou worden voor mensen met een beperking. Geen mens kan toveren, Hollanders zeker niet. Dus gewapend met enige scepsis ging ik gisteren naar de Jaarbeurs waar zowel de Alliantie VN-verdrag Handicap als het College voor de Rechten van de Mens hun rapportages presenteerden.

Schaduwrapportage roept oude gevoelens op

Dat hielp niet. Vooral de schaduwrapportage van de Alliantie (Ieder(in), LFB en Coalitie voor Inclusie en anderen) riepen een oud gevoel in mij wakker:

• Het percentage mensen met een beperking dat in armoede leeft is sinds de ratificatie gestegen van 19,5 naar 24,6 procent
• Het aantal mensen met een beperking jonger dan 65 jaar dat in instellingen woont steeg van 95.975 naar 100.255
• De instroom van jonge kinderen in het speciaal onderwijs (artikel 24!) stijgt. Het aantal kinderen met een beperking dat helemaal niet naar school gaat steeg van 3.317 naar 5.576
• Van de gemeenten heeft minder dan een kwart voldaan aan de verplichting om een plan op te stellen

Kort gezegd: de situatie van mensen met een beperking in Nederland is, sinds de invoering van het VN-verdrag domweg achteruit gegaan! Alle mooie plannen en best practices ten spijt…

Hoe is dat mogelijk?

Het antwoord op de vraag hoe dat kan, werd vriendelijk maar ook akelig helder verwoord door Ieder(in)-voorzitter Illya Soffer. ‘De bezuinigingen’, zei ze. ‘De decentralisatie ging in Nederland gepaard met flinke bezuinigingen. We realiseren ons onvoldoende dat mensen die graag zelfstandig leven daarbij wel enige ondersteuning nodig hebben. En we kijken alleen naar de kosten van maatregelen die de samenleving voor hen toegankelijk maken. Terwijl je je ook kunt afvragen wat het kost als twee miljoen mensen worden buitengesloten.’

Goed nieuws: de maatschappelijke beweging is er!

Was er ook goed nieuws? Gelukkig wel. Op de bijeenkomst waren honderden mensen met een beperking aanwezig. Hun organisaties werken vrolijk samen. Vertegenwoordigers grepen de pauzes aan om nieuwe plannetjes te smeden. Zorgorganisaties die vinden dat er een beweging moet komen die ervoor zorgt dat mensen met een beperking beter zichtbaar zijn en kunnen deelnemen aan de samenleving, hoeven alleen maar aan te haken. Die beweging is er!

En tot slot een tip aan bestuurders die nadenken over de vraag hoe de gehandicaptenzorg er in de toekomst uit moet zien: vergeet het VN-verdrag niet!