Een inclusieve samenleving waarin iedereen kan meedoen. Dat is waar de VGN van droomt. Maar meedoen begint bij begrijpen waar het over gaat, vertelde ervaringsdeskundige Dennis van Rooyen (van EdLoket), tijdens de Dag van Begrijpelijke Communicatie. En dat begrijpelijk communiceren is niet altijd eenvoudig. Daarom organiseerde het netwerk Begrijpelijke Communicatie deze dag. De VGN maakte de dag mogelijk.
Lees ook een verslag van de dag in begrijpelijke taal van het netwerk Begrijpelijke Communicatie.
Veel mensen hebben moeite met lezen en schrijven
Veel organisaties communiceren te ingewikkeld. Zeker voor de 1 op de 9 mensen die moeite heeft met lezen, schrijven en gebruiken van relatief eenvoudige teksten (bron: Stichting Lezen en Schrijven). Zo begrijpt circa 10% van de mensen in Nederland de informatie van de overheid niet. In de gehandicaptenzorg en ook daarbuiten is er gelukkig steeds meer aandacht voor begrijpelijkheid.
Om hier aandacht voor te vragen, organiseerde het netwerk Begrijpelijke Communicatie op 10 mei de Dag van Begrijpelijke Communicatie. Tijdens deze dag deelden verschillende sprekers hun kennis en ervaring hierover, van de NOS, Steffie.nl, EdLoket, Isaac.nf en Taal voor Allemaal. Op de dag waren een kleine 100 communicatiemedewerkers, gehandicaptenzorg medewerkers en ervaringsdeskundigen aanwezig.
Journaal in makkelijke taal
De dag werd afgetrapt door José de Vries en Marga van Beusekom van de NOS. Het dagelijkse journaal van de NOS is niet voor iedereen goed te volgen. Daarom maakt de NOS sinds een paar maanden het Nieuws van de week. Dit is een journaal voor volwassenen in duidelijke taal en is te vinden op YouTube.
Dit maakt Nieuws van de Week anders dan het NOS-journaal:
- Maximaal drie onderwerpen per aflevering.
- De presentator praat langzaam, gebruikt makkelijkere woorden en geeft meer uitleg.
- Er worden alleen rustige beelden gebruikt.
- Er is aan het eind een samenvatting.
Nieuws van de week wordt nu vooral gebruikt bij taalonderwijs voor volwassenen. Maar het zou mooi zijn als het een breder bereik krijgt, ook bijvoorbeeld mensen met een verstandelijke beperking. Vandaar dat José en Marga de mensen in zaal opriepen om hierover mee te denken.
Aparte taal voor mensen met een beperking?
Professor Moonen gaf een workshop over begrijpen. Wat gebeurt er eigenlijk in je hoofd als je iets (niet) begrijpt? Waarom is het voor de een makkelijker om iets te begrijpen dan de ander? Hij vroeg de deelnemers tijdens zijn workshop Taal voor allemaal of er een aparte taal nodig is voor mensen met een verstandelijke beperking. Volgens hem niet, want als we streven naar een inclusieve samenleving dan is het belangrijk dat we taal gebruiken die zoveel mogelijk mensen begrijpen. ’Uit onderzoek blijkt ook dat mensen met een hoge taalvaardigheid teksten op een lager taalniveau accepteren,’ zegt hij. ‘Het is dus ook voor die doelgroep niet nodig om ingewikkelde teksten te schrijven.’
Kunnen lezen is niet hetzelfde als begrijpen
Professor Moonen vertelde ook dat kunnen lezen niet automatisch betekent dat je een tekst begrijpt. Hij legde uit welke drie stappen je doorloopt om een tekst te begrijpen. Hij liet ook weten dat je informatie minder goed tot je neemt als je stress hebt. Mensen met een (licht) verstandelijke beperking kunnen sneller stress voelen dan gemiddeld, bijvoorbeeld bij het lezen van teksten. Voor hen is begrijpelijke taal dan ook extra belangrijk.
Prof. Dr. Moonen is bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is expert op het gebied van mensen met een licht verstandelijke beperking en meedoen. En oprichter van Taal voor Allemaal, verbonden aan zorgorganisatie Koraal. Bekijk zijn presentatie Taal voor allemaal.
EdLoket: door en voor ervaringsdeskundigen
Wie kunnen er nu beter beoordelen of een tekst begrijpelijk is voor mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb) dan de ervaringsdeskundigen zelf? Daarom is in 2016 EdLoket opgericht door een aantal cliënten en medewerkers van Amerpoort. Ed staat voor ervaringsdeskundigen.
De medewerkers van EdLoket lezen en testen brieven, teksten en websites op begrijpelijkheid. Zij helpen de makers van deze teksten om begrijpelijk te schrijven.
Feedback geven met het hamburgereffect
Tijdens de workshop gaven de medewerkers van EdLoket een beeld van de gang van zaken op hun werk. Hoe beoordelen zij een tekst? Hierbij werd het ‘hamburgereffect’ toegelicht: eerst geef je een compliment, dan geef je tips en feedback. En dan sluit je af met nog een compliment. Zo komt de informatie goed bij de ontvanger over.
Dat de medewerkers van EdLoket zelf ook schrijftalent hebben, bleek wel uit prachtige gedichten die tussendoor werden voorgelezen. Hiermee gaven ze een indrukwekkend kijkje in hun gedachtewereld.
Als afsluiting gingen we met elkaar in gesprek
Verder waren er tijdens de dag presentaties van Isaac-nf over mythes van ondersteunende communicatie en van Steffie.nl over hoe zij nieuws aanbieden in makkelijke taal. De dag werd afgesloten met een aantal ‘dialoogtafels’, waar mensen met elkaar in gesprek gingen over een bepaald onderwerp. Zo ging onder andere de VGN de dialoog aan over inclusieve taal. Want met taal kan je mensen uitsluiten, of juist insluiten. Wat zijn de goede woorden in welke situatie? Bij de tafel van Pharos werd gepraat over hoe je kunt meten hoe begrijpelijk jouw organisatie is.
Lees verder over de dag en over het Netwerk Begrijpelijke Communicatie
Meer weten over de dag? Alle presentaties zijn terug te vinden op de website van het Netwerk begrijpelijke communicatie. Het netwerk is een club van enthousiaste ervaringsdeskundigen op het gebied van het maken of gebruiken van begrijpelijke communicatiemiddelen. Via de website lees je hoe je onderdeel kan worden van dit netwerk.
