Instellingen die vallen onder de werking van de Wet Bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Bopz) zijn verplicht huisregels op te stellen. Uit een onderzoek van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) bleek dat de huisregels bij Bopz-instellingen vaak ontbreken of niet aan de wet voldoen. Daarom ontvingen alle VGN-lidinstellingen onlangs de Handreiking Huisregels. Deze kan ook nuttig zijn voor instellingen die niet Bopz-aangemerkt zijn.
Huisregels voldoen vaak niet aan de wet: ze zijn te bevoogdend en gaan te ver in het opleggen van vrijheidsbeperkingen. Ook zijn er instellingen die helemaal geen huisregels hebben. Dit concludeerde de IGZ in haar rapport ‘De uitvoering van de Wet Bopz vraagt meer aandacht’ (januari 2004) naar aanleiding van een onderzoek naar huisregels bij Bopz-instellingen. In een overleg met de IGZ heeft de VGN toegezegd voor haar leden een handreiking op te stellen voor het maken van huisregels.
De VGN heeft ervoor gekozen een handreiking te maken waarmee instellingen hun eigen set huisregels kunnen opstellen. Zo kan elke instelling, afdeling of locatie afhankelijk van de eigen situatie verschillende zaken regelen en ook nog eens op een andere manier. De handreiking is bedoeld als hulpmiddel bij het uitvoeren van de wettelijke verplichting voor Bopz-aangemerkte instellingen om huisregels op schrift te stellen.
Ordelijk verloop
Huisregels zijn bedoeld om een ordelijk verloop van de dagelijkse gang van zaken in huis te regelen. Van de cliënt kan in de huisregels worden geëist dat hij zich gedraagt naar wat in het maatschappelijk verkeer betamelijk is. De beperkingen die de huisregels aan de cliënt opleggen, kunnen worden beschouwd als het onvermijdelijke gevolg van het verblijf in een instelling of op een afdeling of locatie waar je met andere mensen samenleeft.
Huisregels dienen niet te worden gezien als beheersinstrument, maar (idealiter) als een gezamenlijke, schriftelijke vastlegging van waarden en normen voor alle bewoners. Huisregels worden opgesteld door cliënten (vertegenwoordigers als cliënten daartoe niet in staat zijn) en medewerkers samen en worden regelmatig geëvalueerd. Hierdoor kunnen cliënten zelf aangeven op welke wijze zij met elkaar willen leven en werken.
Handreiking
In de Handreiking Huisregels wordt naast een algemene toelichting een overzicht gegeven van mogelijke onderwerpen die in de huisregels kunnen worden opgenomen. Tevens wordt een overzicht gegeven van onderwerpen die niet in de huisregels mogen worden opgenomen. Uitgangspunt is dat er niet meer regels moeten worden opgesteld dan noodzakelijk is voor een prettige manier van samenleven in de instelling, afdeling of locatie. Dit betekent dat slechts die onderwerpen worden opgenomen die op de situatie van toepassing zijn.
De Handreiking Huisregels is begin september aangeboden via een directiemail van de VGN. Ook is de handreiking te downloaden via het ledennet (Thema’s - Professionaliteit & Kwaliteit - Algemeen). Voor verdere informatie over dit onderwerp kunt u terecht bij de contactpersoon van het bureau van de VGN, mw. M. (Marijke) Delwig, 030 – 273 96 46, mdelwig@vgn.nl
