Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken komt met een tijdelijke experimentenwet assistentie bij het stemmen. Dit wetsvoorstel maakt het mogelijk om gedurende vijf jaar bij verkiezingen te experimenten met het geven van assistentie in het stemhokje aan alle kiezers die hierom verzoeken, bijvoorbeeld kiezers met een verstandelijke beperking. In de huidige Kieswet is het nu alleen mogelijk voor kiezers om vanwege hun lichamelijke gesteldheid hulp te krijgen in het stemhokje. De tijdelijke experimentenwet assistentie in het stemhokje is in consultatie tot 20 september 2021. Dit betekent dat iedereen kan reageren en zo een bijdrage kan leveren aan de verbetering van deze wet.
Deze wet regelt ook dat andere kiezers om assistentie kunnen vragen in het stemhokje, bijvoorbeeld kiezers met een verstandelijke beperking. Een speciaal hiervoor getraind stembureaulid kan deze kiezers hulp bieden.
Zelfstandig stemmen
Veel kiezers met een verstandelijke beperking vinden het stembiljet moeilijk te hanteren en hebben moeite met het begrijpen van het stembiljet, en met het lezen van de namen van de kandidaten op het stembiljet. Dit kan belemmerend werken in het uitoefenen van hun stemrecht. Om de toegankelijkheid van het verkiezingsproces te vergroten vindt de regering het belangrijk dat kiezers met een beperking zo veel mogelijk zelfstandig kunnen stemmen in het stemlokaal, en niet zijn aangewezen op bijvoorbeeld het geven van een volmacht of het niet uitoefenen van hun stemrecht. Alle kiezers die in het stemhokje hulp bij het stemmen nodig hebben, moeten die hulp ook kunnen krijgen zolang zij zelfstandig kunnen aangeven op wie zij willen stemmen.
Eerst experimenteren
Omdat nog onduidelijk is hoeveel kiezers gebruik willen maken van de assistentie en in welke vorm er behoefte is aan assistentie, is het voorstel om eerst te experimenteren met assistentie in het stemhokje. Het experiment start in tien tot vijftien gemeenten. Na het opdoen van ervaring kan dit aantal bij daaropvolgende verkiezingen worden uitgebreid. In de gemeenten die deelnemen aan het experiment zal minstens één stembureau aangewezen worden waar hulp in het stemhokje aan kiezers die daarom vragen mogelijk is en waartoe een speciaal daarvoor getraind stembureaulid aanwezig is.
VN-verdrag Handicap
Het wetsvoorstel Assistentie bij het stemmen sluit aan bij het VN-verdrag Handicap en bij de wens van verschillende belangenorganisaties, zoals Ieder(in), KansPlus en de LFB, om assistentieverlening bij het uitbrengen van de stem in het stemhokje voor een bredere groep dan nu beschikbaar te maken. De VGN pleit er ook al jaren bij de politiek voor dat toegankelijk stemmen, waaronder hulp in het stemhokje, wettelijk beter geregeld moet worden. Ook de Kiesraad adviseerde eerder om assistentie door een stembureaulid mogelijk te maken voor kiezers met een verstandelijke beperking.
Internetconsultatie
De tijdelijke experimentenwet assistentie in het stemhokje is in consultatie tot 20 september 2021. Dit betekent dat iedereen kan reageren via internetconsultatie.nl en zo een bijdrage kan leveren aan de verbetering van deze wet. Na afloop van de consultatieperiode worden alle reacties bekeken en wordt de wet eventueel aangepast. Daarna gaat de wet voor advies naar de Raad van State.
