Ook kiezers met een verstandelijke beperking moeten hulp kunnen krijgen bij het uitbrengen van hun stem. Dit schrijft de Kiesraad in de evaluatie van de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart 2018. Dit is een belangrijke stap in de goede richting waarbij de Kiesraad de adviezen van de VGN en vele andere organisaties serieus heeft genomen. De VGN pleit nog wel voor de aanvulling dat de kiezer zelf moet kunnen kiezen wie er hulp biedt.
Hulp in het stemhokje
Nu kunnen alleen kiezers met een lichamelijke beperking hulp krijgen bij het uitbrengen van hun stem. In de aanloop naar 21 maart kwam de burgemeester Molkenboer van de gemeente Woerden in het nieuws met zijn opvatting dat de Kieswet op dit punt verouderd is, gezien de totstandkoming van het VN-Gehandicaptenverdrag. De Kiesraad neemt dit signaal van de burgemeester en enkele organisaties zoals het College voor de rechten van de mens serieus. De Kiesraad adviseert daarom om ook aan kiezers met een verstandelijke beperking hulp bij het uitbrengen van de stem in het stemhokje toe te staan.
Hulp aan deze groep kiezers moet volgens de Kiesraad echter wel gegeven worden door een lid van het stembureau, als een waarborg tegen ongewenste beïnvloeding. Ook in het geval van kiezers met een lichamelijke beperking wil de Kiesraad graag doorvoeren dat (alleen) een lid van het stembureau mag helpen bij het stemmen in het stemhokje. Omdat het voor stembureauleden lastig kan zijn om vast te stellen of er sprake is van een verstandelijke beperking, komt dit advies in de praktijk overigens neer op het vrijgeven van deze mogelijkheid tot hulp aan iedere kiezer die daarom verzoekt.
Zelf kiezen wie hulp biedt
Alhoewel dit een goede stap, is er nog wel verschil van mening over de vraag wie er hulp moet bieden. De VGN heeft steeds, ook in lijn met het College van de Rechten van de Mens, benadrukt dat de keuze voor wie de hulp biedt bij de kiezer zelf ligt. Het voorstel om dit door een lid van het stembureau te laten doen, wordt juridisch niet gesteund door het VN-Verdrag. Bovendien blijkt uit de meldingen van het meldpunt van het College en de gesprekken die zij met de doelgroepen gevoerd hebben dat de mensen om wie het gaat behoefte hebben aan hulp door iemand die zij kennen en vertrouwen.
Voor mensen met een visuele beperking is het belangrijk om alternatieve mogelijkheden te onderzoeken om te stemmen, zoals met een stemcomputer.
Daarnaast blijft het belangrijk om mensen met een beperking goed te informeren en de toegankelijkheid te vergroten door bijvoorbeeld het stembiljet te vereenvoudigen en informatie in begrijpelijke taal beschikbaar te maken. Deze punten blijft de VGN meenemen in het overleg met de betrokken partijen.
