Kwaliteit en duurzaamheid: eerste ervaringen met het voortgangsbericht
De jaarlijkse dialoog over kwaliteit kreeg dit jaar een nieuwe vorm. Voor het eerst vonden er zowel live als online bijeenkomsten plaats, met naast kwaliteit ook duurzaamheid als centraal thema. Ook bijzonder: zorgaanbieders hoefden dit jaar geen kwaliteitsbeeld aan te leveren. In het Kwaliteitskompas 2023-2028 is namelijk gekozen voor een tweejaarlijkse verantwoordingscyclus. In het tussenliggende jaar geven organisaties via een voortgangsbericht inzicht in hun kwaliteitsontwikkeling.
Ruim 100 mensen uit meer dan 60 organisaties namen deel aan de bijeenkomsten. Beide sessies werden positief ontvangen en leverden waardevolle inzichten op.
In dialoog over kwaliteit en duurzaamheid
Tijdens de live inspiratiedag op 1 april, georganiseerd door de VGN in samenwerking met het ministerie van VWS, bleek dat bijna de helft van de organisaties vooral met duurzaamheid bezig is en de andere helft met kwaliteit. Slechts een klein deel (circa 10%) besteedt beide thema’s evenveel aandacht.
Bij de online bijeenkomst op 15 mei lag de nadruk vooral op kwaliteit. Het programma startte met een dialoog over de voortgangsberichten en werd afgesloten met een inspiratiesessie over duurzaamheid. Van de 35 deelnemers gaven slechts twee aan dat hun organisatie primair met duurzaamheid bezig is; de overige richten zich vooral op kwaliteit.
Verschillende accenten in de bijeenkomsten
De accenten in de bijeenkomsten verschilden: op 1 april stond de verbinding tussen duurzaamheid en kwaliteit centraal, terwijl op 15 mei vooral het proces en de vorm van het voortgangsbericht aandacht kregen. Vilans analyseerde, samen met vijf zorgorganisaties, de vragenlijsten en mentimeterresultaten. Dat leverde waardevolle inzichten op.
Voortgangsbericht: meer vormvrijheid en minder tekst
Het voortgangsbericht hoeft niet bij het Zorginstituut te worden ingediend en kent daardoor geen landelijke deadline. Wel wordt aangeraden het voor het einde van het jaar gereed te hebben en te delen met de zorgkantoren. In de praktijk lopen veel organisaties gelijk op met de planning van het kwaliteitsbeeld: begin april waren de meeste nog halverwege, half mei bijna klaar.
De inhoud en vorm verschillen duidelijk van het kwaliteitsbeeld. Organisaties gebruiken minder tekst, lichten specifieke thema’s of doelen uit en zoeken soms naar creatieve vormen, zoals een podcast of talkshow. Toch kiest de meerderheid nog voor een (interactieve) PDF die intern via intranet of mail wordt gedeeld.
Het voortgangsbericht: ook voor en door mensen met een beperking
Input voor het voortgangsbericht wordt vaak verzameld via interviews en gesprekken met mensen met een beperking en professionals. Hun perspectief komt terug in citaten, verhalen en de methodische cyclus. Professionals vertellen vooral hoe zij cliënten ondersteunen en bijdragen aan ontwikkeldoelen; hun eigen werkervaring wordt minder vaak belicht.
Het streven is om het voortgangsbericht écht samen met mensen met een beperking te maken. Dat blijkt in de praktijk nog een uitdaging. In de dialogen kwamen inspirerende voorbeelden naar voren, zoals een praatplaat om samen in gesprek te gaan of een interview waarin een bewoner de bestuurder bevraagt.
Duurzaamheid als kwaliteitsthema
Duurzaamheid kreeg dit jaar een prominente plek in de dialogen. Hoewel kwaliteit en duurzaamheid veel raakvlakken hebben, worden ze binnen organisaties vaak nog door gescheiden afdelingen of functionarissen opgepakt. Bij een derde van de deelnemers komt het terug in het voortgangsbericht, een derde heeft het op de strategische agenda en bij een derde staat het nog niet expliciet op de agenda.
De invulling van duurzaamheid varieert. Waar het vroeger vooral ging om energiebesparing en afvalreductie, belicht de Green Deal inmiddels ook gezondheid en welzijn van mensen. Bijvoorbeeld het vergroenen van de (buiten)omgeving heeft een positief effect op zowel mensen met een beperking als medewerkers. Kleine organisaties pakken het vaak integraal op, grotere organisaties hebben vaker aparte afdelingen of beleidsmedewerkers.
Omdat veel voortgangsberichten nog in ontwikkeling waren, lag de nadruk dit jaar minder op uitwisseling van documenten en meer op het delen van eerste ervaringen en inspiratie.
Vooruitblik op 2026
In 2026 leveren zorgaanbieders opnieuw een kwaliteitsbeeld op. De VGN onderzoekt of er vóór de zomervakantie behoefte is aan een nieuwe dialoogsessie. Daarnaast komen er in 2026 ook andere momenten om met elkaar in gesprek te blijven over kwaliteit en duurzaamheid.
