Elk signaal van seksueel misbruik verdient onderzoek, teneinde verdere beschadiging van de cliënt te voorkomen en veiligheid te bevorderen. Dat is de boodschap van Gezegd en gezwegen van Heestermans, Van den Boogaard en Embregts.Het boek geeft gedragswetenschappers praktische en wetenschappelijk onderbouwde antwoorden op de vraag wat te doen en wat te laten bij vermoedens van seksueel misbruik van en door mensen met verstandelijke beperking.
Het kwam tot stand dankzij een unieke co-creatie tussen praktijk en wetenschap. Diagnostische instrumenten die Heestermans in de praktijk ontwikkelde, werden aan de universiteit Tilburg getoetst en gestandaardiseerd door Van den Boogaard en Embregts. Met als resultaat vier practice based instrumenten en een helder theoretisch kader. Daarmee is een mijlpaal bereikt voor de verstandelijk gehandicaptenzorg: voor op het gladde ijs van hulpverlening bij seksueel misbruik, zijn diagnostische standaarden beschikbaar gekomen.
De vier instrumenten zijn in te zetten bij vijf typen signalen, te weten: indirecte signalen, vage spontane onthullingen, directe signalen, duidelijke spontane onthullingen, en duidelijke waarnemingen van seksueel misbruik door derden. Te gebruiken bij verstandelijk beperkte slachtoffers en plegers in alle leeftijden.
Het boek Gezegd en gezwegen sluit naadloos aan bij de handreiking Seksualiteit en seksueel misbruik van de VGN. Managers en professionals kunnen voortaan vanuit een eenduidig kader vermoedens van seksueel misbruik onderzoeken.
De kracht van het boek bestaat uit het consequente onderscheid dat wordt gemaakt tussen waarheidsvinding en hulpverlening. De auteurs blijven steevast op de stoel van de hulpverlening zitten. Gedragswetenschappers richten zich op de feiten en beleving van hun cliënt, met als doel de juiste hulp te bieden. Zij waken er voor een eventuele rechtsgang te belemmeren, door naar bewijzen te zoeken of suggestieve vragen te stellen. Tegelijkertijd werken zij actief samen met politie en justitie. Gegeven dit standpunt, is het opmerkelijk dat in de diverse overzichtelijke schema`s politie en justitie ontbreken, terwijl de IGZ wel wordt vermeld. De rol van ouders en begeleiders blijft in het boek wat onderbelicht.
Het boek geeft gedragswetenschappers gedegen tools in handen om in gesprek te gaan met cliënten. Zodat gezegd kan worden, wat niet mag worden verzwegen.
Marianne Heestermans, Kim van den Bogaard en Petri Embregts. Gezegd of gezwegen, Diagnostiek bij seksueel misbruik van en door mensen met een verstandelijke beperking. Dichterbij Kennisn@ 2015. ISBN 978-90-821184-3-8. Bestellen bij Luciënne Heerkens: l.heerkens-brunschot@dichterbij.nl.