Vier interessante publicaties over mensen met een beperking en hun ondersteuning.
Grip op de groep
De ‘verhevene’ houdt zich afzijdig van de groep. Want: ‘ik ben niet zoals zij’. Hij voelt zich beter dan anderen en laat dat merken. De verhevene versterkt daarmee het wij-zij-denken. En zo zijn er nog meer groepsrollen zoals de organisator, de positivo, de Benjamin en de moralist.
Het in kaart brengen van ieders rol in een groep kan de begeleiders helpen meer grip op de groep te krijgen en kan problemen voorkomen. Want leven in een groep is voor veel mensen een hele uitdaging. Dat geldt zeker als je je groepsgenoten niet zelf hebt uitgekozen. In iedere groep speelt groepsdynamiek: de krachten die ervoor zorgen dat een groep een groep is. Als dit in evenwicht is prima, maar een verstoorde dynamiek kan tot grote problemen leiden en heeft een negatief effect op welzijn en ontwikkeling van individuele cliënten. Dit boek bevat een groot aantal interventies waarmee begeleiders direct aan de slag kunnen om de groepsdynamiek gezond te houden of te maken.
Aswintha Mandemaker, Groepsdynamiek in de verstandelijk gehandicaptenzorg, Methodisch werken aan een positief groepsklimaat. Amsterdam, SWP 2019. ISBN 978 90 8850 896 7. Prijs 32 euro.
Instructiemodel
Krassen van stoelpoten over de vloer, het klikken van pennenknopjes, een felgekleurde poster. Voor mensen met autisme kan dit leiden tot overbelasting van de zintuigen. In een klas vol met kinderen waarvan de meeste geen autisme hebben is dat een aandachtspunt. Maar zo zijn er veel meer en dit boek behandelt ze allemaal. Mensen met autisme zien losse details en weinig samenhang daartussen. Dat maakt het directe instructiemodel (DIM) een goede aanpak bij het lesgeven aan mensen met autisme. Dit model ordent activiteit en informatie en is opgebouwd uit zes fasen. Iedere les begint met een terugblik op de vorige les en het ophalen van voorkennis. Dit vermindert de versnippering in kennis die vaak bij mensen met autisme aanwezig is. Het instructiemodel is niet specifiek ontwikkeld voor mensen met autisme en is ook toepasbaar voor de andere kinderen in de klas. Als een leerkracht een of meer kinderen in de klas heeft met ASS dan is kennis en begrip over autisme van belang. Als je weet dat het voor mensen met autisme veel energie kost om zich in te voegen in de maatschappij, dan zal het beter lukken om te zien waar hun worsteling zit.
Ank Poland en Marjoleine Steensma, Met aandacht bij de les, Passend onderwijs aan leerlingen met autisme. Deventer, Van Tricht, 2019. ISBN 978 94 9233 3377. Prijs 15 euro.
Asperger
Had Hitler nu ook al Asperger? Volgens de Zweedse psychiater Andreas Fries wel. Door zijn pedante taalgebruik, communicatieproblemen, moeite met fysieke nabijheid en obsessieve interesses voldeed hij aan de criteria van het syndroom van Asperger, stelt Fries. De meeste mensen op het autismespectrum zullen deze associatie met Hitler onaangenaam en stigmatiserend vinden.
Dit voorbeeld laat zien dat er een niet te stuiten tendens is om overal sporen van autisme te zien. Hoe heeft het begrip zich kunnen ontwikkelen tot wat het nu is? Over die vraag gaat dit boek. Een duik in de geschiedenis is daarbij onontbeerlijk. Zo werd in 1948 nog gesproken van ‘bevroren kinderen’. Sinds die tijd hebben we meer inzicht en begrip van autisme gekregen dan lange tijd voor mogelijk werd gehouden. Maar tegelijkertijd zijn er vele mythes, misverstanden en verkeerde aannames ontstaan. Deze worden in dit boek tegen het licht gehouden. En gelukkig is de diagnose Asperger inmiddels uit de DSM-V verdwenen en hebben vele mensen met autisme met bijzondere talenten aandacht gekregen. Van teken- en rekenwonderen tot kunstenaars en filmregisseurs.
Gerrit Breeuwsma, Allemaal autistisch, Tussen hulp, hoop en hype. Amsterdam, SWP, 2019. ISBN 978 90 8850 903 2. Prijs 24 euro.
Spel
Openhartig Bijzonder is een vrolijk kaartspel voor mensen met een verstandelijke beperking en hun familie en vrienden. Je kunt het overal en altijd spelen. Contact maken is in het dagelijks leven soms moeilijk en spannend. Onduidelijke vragen met soms een dubbele betekenis maken dat nog moeilijker. In het spel [i]Openhartig Bijzonder[i] zitten daarom alleen maar duidelijke vragen en opdrachten, in duidelijke taal. In het groene doosje zitten er ruim honderd op losse kaartjes. Zoals: hoe voelt het om gelukkig te zijn? En: wat is het verschil tussen mannen en vrouwen? Teken samen met iemand een huis. Lukt dat? Doel van de vragen is openhartige gesprekken op gang te brengen.
Deze uitgave van het spel is gemaakt samen met de mensen van Hart van Velp, een zorgbedrijf voor bijzondere mensen. Open Up! ontwikkelt sinds 2010 dergelijke vraagspelletjes over verschillende onderwerpen en voor diverse doelgroepen. Zoals puberteit, kinderen, vitaliteit en teambuilding. Door de spellen leer je de anderen en jezelf beter kennen. De Griekse filosoof Plato zei niet voor niets: je ontdekt meer over iemand in een uur spelen dan in een jaar praten. En helemaal als je beide combineert met dit spel.
Open Up! Openhartig bijzonder. Hedel, Open Up!, 2019. Prijs 12,99 euro.
