25 juni organiseerde de VGN de Webinar Testen, Inzet & PBM gebruik. Vier experts op het gebied van richtlijnen, infectiepreventie, beleid en gezond werken deelden hun kennis en beantwoordden vragen. In dit artikel staat een terugkoppeling met nuttige links. VGN leden kunnen de video-opname van deze Webinar opvragen via corona@vgn.nl.
RIVM richtlijnen
Spreker: Eliane Thewessen is arts microbioloog en specialistisch adviseur bij het RIVM en ontwikkelt de richtlijnen voor testbeleid en inzet en PBM gebruik. Corona komt momenteel relatief weinig voor, maar is niet weg. We willen goed in de gaten houden wie wel en niet besmet is. Er is een nieuw testbeleid: iedereen kan zich sinds 1 juni laagdrempelig laten testen. Dat is belangrijk voor zorgmedewerkers en cliënten. Het is ook belangrijk om thuis te blijven als je getest wordt. Als je positief test dan zal de GGD verder advies geven aan de medewerker en de nauwe contacten en huisgenoten. Ook belangrijk voor zorgmedewerkers is dat er voor hen een uitzondering geldt, in het geval een huisgenoot of nauw contact klachten heeft. Je mag werken met PBM als je een nauw contact hebt dat corona heeft of als je een huisgenoot hebt met corona gerelateerde ziekteverschijnselen. Dit geldt alleen als de zorgmedewerker zelf geen klachten heeft. Als de medewerker zelf klachten heeft dan is het belangrijk om thuis te blijven.
Het is belangrijk om de richtlijn van het RIVM te volgen, maar soms is er maatwerk nodig. Wanneer nodig kan een organisatie er in bepaalde gevallen beredeneerd afwijken van de richtlijn. Bijvoorbeeld wanneer de continuïteit van zorg een probleem wordt. Het is niet altijd noodzakelijk om PBM te gebruiken. Met name bij klachten is het belangrijk te signaleren, te testen en waar nodig PBM te gebruiken. Een keerzijde van PBM gebruik is dat bij verkeerd gebruik het risico op besmetting groter wordt. Een andere reden is dat het niet aantrekkelijk is PBM te gebruiken in de zorg, omdat je je gezicht afschermt. Als een zorgmedewerker twijfelt, dan is het raadzaam om er een deskundige infectiepreventie bij te halen, bijvoorbeeld iemand uit de eigen organisatie of via de GGD.
Infectiepreventie en basishygiëne
Spreker: Simone Krooshof is deskundige infectiepreventie en projectleider bij het Gelders Antibiotica en Infectiepreventie Netwerk, van waaruit zij pilots heeft gedaan in de gehandicaptenzorg. Het coronavirus heeft altijd een ‘taxi’ nodig om zich te verspreiden: de druppels via hoesten binnen de 1,5 meter of via de handen door dingen aan te raken. Daarom is een goede handhygiëne heel belangrijk. Dus let op de 5 momenten van handhygiëne. Dit doe je altijd, ook als er geen corona is. Ook de persoonlijke hygiëne is heel belangrijk. Daarnaast hebben we de PBM. Het is niet zinvol om voortdurend een mondneusmasker te dragen. Soms geeft het de medewerker een veilig gevoel, maar overweeg goed bij welke cliënten je dit doet. PBM gebruik je bij corona verdachte cliënten of corona patiënten. Simone adviseert dit te oefenen. Dit is ook belangrijk voor bijvoorbeeld stagiaires. Ook de 1,5 meter is belangrijk. Dit zal soms niet lukken, maar toch is het goed om wel de afstand te houden als dit wel mogelijk is, want dit reduceert het risico aanmerkelijk. Bijvoorbeeld bij de lunch of vergadering. Gehandicaptenzorgorganisaties kunnen gebruik maken van de expertise bij de GGD en de regionale zorgnetwerken. De zorgnetwerken doen bijvoorbeeld audits, scholing en voorlichting. Voorbeelden van scholing (voor verpleeghuizen) vind je bijvoorbeeld via free-learning.nl en resistentiepreventie.nl. Protocollen zijn beschikbaar via publiekzipnet.nl. Voor de gehandicaptensector zijn ook hulpmiddelen beschikbaar voor hygiënisch werken via het kennisplein gehandicaptensector.
Impact op zorgorganisaties
Spreker: Gerjanne Vlasveld werkt als AVG bij Amerpoort en Sherpa en is als bestuurslid van de beroepsvereniging NVAVG betrokken bij het thema infectiepreventie. Zorgorganisaties maken de richtlijnen zo passend mogelijk. Maar de toepassing blijft lokaal maatwerk. Teams en managers kunnen een medische dienst/ AVG, de GGD en ook de bedrijfsarts betrekken bij het lokale beleid en beslissingen in bepaalde situaties. Het laagdrempelige testbeleid geeft veel kansen, maar leidt ook tot uitdagingen. Bij een verdenking moet je isoleren en dat is bij sommige cliënten heel lastig. Bijvoorbeeld bij moeilijk verstaanbaar gedrag. Inmiddels kun je cliënten snel laten testen wanneer het echt nodig is. Dan heb je de uitslag al binnen 2 uur.
Er komt veel op zorgorganisaties af. Richtlijnen worden regelmatig aangepast en de berichtgeving gaat snel. Wat we hebben geleerd is dat veel informatie ook veel onrust kan geven. De veelheid aan informatie kan bijvoorbeeld angst oproepen bij medewerkers. Angst dat ze besmet raken door een cliënt of dat ze zelf cliënten besmetten. Begrijpelijke en laagdrempelige informatie is belangrijk. Bij Amerpoort en Sherpa bijvoorbeeld werkt men met een centraal telefoonnummer voor corona vragen. GGD-en zijn ook goed bereikbaar voor zorgaanbieders en hun vragen. Daarnaast geven richtlijnen ruimte aan zorgmedewerkers om naar eigen professioneel oordeel PBM te gebruiken. We willen niet dat dit alleen op basis van angst gebeurt, maar op basis van een professionele inschatting. De VGN heeft daar een handreiking voor, die momenteel aangepast wordt. Wanneer een medewerker een ‘niet pluis’ gevoel heeft, is het raadzaam om dit multidisciplinair te bespreken. In de gehandicaptenzorg leveren we vaak groepsgebonden zorg en dan is het niet wenselijk dat de ene medewerker op de groep wel PBM gebruikt en de ander niet. Wel is het natuurlijk belangrijk dat als je geen tijd hebt om te overleggen en de zorg niet kan worden uitgesteld dat je PBM kunt gebruiken en dat dit beschikbaar is. In de gehandicaptenzorg kan dat bijvoorbeeld aan de orde zijn bij ambulante zorgverlening of spoedeisende zorg in de nachtdienst. Er was ook onrust over het tekort aan PBM, maar dat is via de reguliere kanalen voldoende beschikbaar en anders via Mediq (LCH).
In dialoog over gezond werken
Spreker: Martijn Venus is veranderkundige Manager Projecten Gezond werken in de Zorg bij Stichting IZZ en vertelt over de InDialoog aanpak. Een goed geplande en gestructureerd uitgevoerde teamdialoog maakt dat medewerkers gezonder en veiliger gaan werken, zo blijkt uit 5 jaar wetenschappelijk onderzoek (Erasmus universiteit, 2019). Dit geldt voor allerlei ‘spannende situaties’ waarin een protocol of richtlijn niet meteen het antwoord geeft. Bij Indialoog wisselt de rol van een teamleider van sturen/ begrenzen daar waar de situatie duidelijk is naar coachen en ondersteunen wanneer de situatie minder duidelijk is. De teamleider ondersteunt de medewerkers om hun mening, ervaringen en ideeën te uiten. Belangrijk is dat ook de leidinggevenden/ directeur mee loopt en in actie komt. Van belang is dat de dialoog gepland en gestructureerd plaats vindt. Meer informatie over de aanpak staat op veiligplusaanpak.nl.
