'De publiciteit rondom Brandon – nu twee jaar geleden – heeft ons geholpen om versneld onze zorgkwaliteit op een hoger plan te brengen.' Paul de la Chambre, bestuursvoorzitter van 's Heeren Loo Zorggroep (sHL), blikt terug op de periode dat zijn instelling negatief in het nieuws kwam vanwege een verstandelijk beperkte cliënt met ernstige gedragsproblemen die regelmatig in zijn vrijheid werd beperkt. 'Ondertussen is er ongelofelijk veel veranderd.'
sHL zat midden in een reorganisatie. Bedrijfsvoering, huisvesting, zorginhoud, alles was in verandering. En toen werd het 18 januari 2011, het moment dat Nederlands oudste gehandicaptenzorginstelling besefte dat ze nog sneller moest veranderen dan van te voren gedacht. ‘We hebben verboden dat mensen nog worden vastgezet. Het gebouw waar Brandon zat, hebben we gesloten en het team ontbonden.’ Nadat een betere plek voor Brandon was gevonden, kwam de beweging binnen sHL goed op gang, schetst De la Chambre. Een jaar lang is alles onder de loep genomen en is een BOPZ-arts aangesteld; een toezichthouder die in de gaten houdt welke middelen en maatregelen worden toegepast en beoordeelt of die nodig zijn. In het elektronisch cliëntendossier, dat sinds begin dit jaar in gebruik is, wordt dit per cliënt bijgehouden. Verder startte in Ermelo de bouw van zogenaamde VIC-woningen (very intensive care) speciaal voor cliënten met een verstandelijke beperking en zeer ernstige gedragsproblemen. En in Apeldoorn zijn alle afzonderingsruimtes opgeheven en omgetoverd tot linnenkamers. Ook constateerde sHL dat er te veel methodieken waren. Reden om het terug te brengen naar vijf methodieken. ‘Voor cliënten met ernstige gedragsproblemen kiezen we nu één gekwalificeerde handelmethode. Medewerkers die met deze doelgroep werken, volgen hiervoor een speciale opleiding.’ In 2012 startte de campagne Net zo vrij als jij. Marjoleyn Vreugdenhil, persvoorlichter bij sHL, vertelt: ‘Naast het vaststellen van de visie, ontwikkelden we binnen deze campagne een toolkit met een visieboekje, dvd’s, gespreksmanieren en posters.’ Ook ondertekenden alle regiodirecteuren een intentieverklaring. ‘Om zichzelf ervan bewust te zijn dat we geen vrijheidsbeperking willen en altijd op zoek gaan naar de vraag achter de vraag. De cliënt vertoont niet voor niets lastig gedrag.’
Wat heeft dit alles opgeleverd? De la Chambre: ‘Toen de Denktank Langdurige Zorg met haar rapport kwam, bleek dat wij 95 procent van alle aanbevelingen al hadden overgenomen. En die resterende 5 procent hebben we vervolgens opgepakt.’ Ook wist sHL het aantal Zweedse banden flink te verminderen. Van 155 in 2011 naar 23 op 1 januari van dit jaar. ‘We willen naar vijf in juli 2013. En dat gaat ons lukken ook!’ Zijn instellingen huiverig om cliënten met complexe gedragsproblemen binnen te laten? Paul de la Chambre heeft wel eens handelingsverlegenheid bespeurd. ‘Toen Brandon nog bij ons zat, hebben we geprobeerd hem op een andere plek te krijgen. Niemand durfde het aan.’ Maar ook het omgekeerde gebeurt, dat instellingen in vastgelopen situaties cliënten van elkaar overnemen. ‘Dat doen wij ook. Onlangs hebben we bijvoorbeeld een cliënt gekregen die bij een andere instelling langdurig werd geïsoleerd. En nu doet hij gewoon mee.’
