Voor problemen waar steeds meer mensen met een licht verstandelijke beperking in de samenleving tegenaan lopen, moet niet worden gezocht naar één standaardoplossing. Die problemen lopen individueel uiteen en vragen om een eigen aanpak. Dat kwam naar voren tijdens de In Dialoog-bijeenkomst die de VGN op 13 april in Utrecht organiseerde.
Hoofdgast op de bijeenkomst met als thema ‘Leven met een licht verstandelijke beperking in een ingewikkelde samenleving’ was bestuurskundige Paul Frissen. Hij betoogde dat kwetsbare groepen in de samenleving vaak geen belang hebben bij politiek-bestuurlijke interventies. De overheid ziet variëteit namelijk nooit als oplossing voor maatschappelijke problematiek, maar streeft juist naar ordening. Bovendien komt de overheid regelmatig met termen die Frissen beledigend vindt, zoals ‘liefdevolle zorg’. Maatwerk kan volgens hem alleen geleverd worden door ‘particuliere organisaties’, waartoe hij de gehandicaptenzorg ook rekende.
Vriendschap
‘We moeten dus nog meer durven vertrouwen op onze professionaliteit’, reageerde hoogleraar Xavier Moonen vanuit de zaal. ‘Ja, en laat ervaringsdeskundigen zelf hun verhaal vertellen’, antwoordde Frissen. Daartoe was tijdens deze bijeenkomst volop gelegenheid. Perez Dalloe vertelde dat hij vaak overschat wordt. Yangdang Go (beiden worden begeleid door Cordaan) heeft moeite met het onderhouden van vriendschap.
Begrijpelijke taal
Een beleidsmedewerker van de gemeente Amsterdam, waar zij beiden wonen, vertelde hoe Amsterdam zich inspant om in begrijpelijke taal te communiceren, maar daar niet altijd in slaagt: ‘Onze mails en brieven zijn vaak onleesbaar.’ Ook proberen gemeenteambtenaren mensen met een lvb aan de telefoon beter te woord te staan. ‘Ik bel eigenlijk nooit’, reageerde Caron Landzaat vanuit de zaal. ‘Ik heb liever face to face-contact. Houding en gezichtsexpressie zeggen ook heel veel.
Vicieuze cirkel
Een deelnemer aan de bijeenkomst die veel problemen heeft gehad, en meerdere malen in de gevangenis is beland, was Irvin Wanga. Mede vanwege zijn buitenlandse afkomst had hij in Nederland geen goed netwerk en belandde hij steeds in dezelfde vicieuze cirkel, waarin ook drank en dakloosheid een belangrijke rol speelde. Met behulp van zijn vertrouwensrelatie met Nihat Kahveci van Middin kon hij uit deze situatie raken. Kahveci: ‘Het eerste jaar ging er geen dag voorbij dat ik hem niet zag. Nu hoeft dat nog maar een keer per week.’
Welkom
Straatdokter Michiel Vermaak wees erop dat het belangrijk is te kijken of mensen als Wanga eraan toe zijn om te worden geholpen. ‘Juist mensen die moeilijk leren, moeten in hun leven soms vaker hetzelfde probleem tegenkomen voordat ze zover zijn. Het is belangrijk ze te laten weten dat ze welkom zijn zodra ze hulp willen, dat je er gewoon bent.’ Cornel Vader van het Leger des Heils sloot daar op aan. Volgens hem is eenzaamheid een groot probleem. Daarom het is belangrijk dat er in de buurt een plek is waar het gezellig is en waar ‘potentieel om op een ander te letten’ aanwezig is.
Systeemterreur
Gertrude van den Brink, bestuurder van Middin, wees erop dat het steeds belangrijker is dat organisaties met elkaar samenwerken om de problemen van mensen met een lvb aan te pakken. Vanuit de gehandicaptenzorg kunnen we anderen erbij helpen de juiste sensitiviteit te ontwikkelen. Ook Yolanda Koster, wethouder uit Woerden wees op het belang van samenwerking: ‘We moeten de systeemterreur loslaten. Mensen ontwikkelen nu vaak het gedrag dat past bij het loket waar je voor staat. Moet je vertellen dat je flinke problemen hebt? Of juist dat je heel zelfredzaam bent? Veel mensen voelen dat heel goed aan en kunnen zo voor zichzelf een arrangement samenstellen. Maar degenen die dat niet kunnen, vallen tussen de kieren door.’
Doormodderen
Femke Halsema, die de bijeenkomst had geopend en ook weer afsloot, was onder de indruk van de manieren waarop, ondanks de ‘beleidsmodder’, problemen in de praktijk worden aangepakt. ‘Liefdevolle zorg is in heel veel gevallen vooral een kwestie van doormodderen, met de beperkingen die het systeem oplevert. Het vereist maatwerk, in staat zijn de individualiteit van mensen te erkennen en hen met respect te behandelen. Ik hoop dat u doormoddert.’
De VGN wil zeker een vervolg geven aan de dialoog van deze bijeenkomst. Plan is om, in samenwerking met andere maatschappelijke organisaties, een programma LVB te ontwikkelen met in ieder geval aandacht voor het delen van nieuwe manieren van organiseren en samenwerken om maatwerk voor mensen met LVB te realiseren en de domeinen zorg, onderwijs, wonen en werken meer met elkaar te verbinden.
Onderaan deze pagina vindt u een filmpje met highlights van het symposium.
___________________________________________________
Tijdens de bijeenkomst zijn (fragmenten uit) filmpjes vertoond die de problematiek van mensen met een lvb goed weergeeft:
- Lifewise, een methodisch kader voor begeleiding van Middin en Cordaan, in de praktijk met Nihat Kahveci en Irvin Wanga, zie filmpje
- De gemeente Amsterdam maakte het filmpje #ikben6van6 waarin ervaringsdeskundigen als Perez en Yangdan vragen om meer geduld en begrip voor mensen met een verstandelijke beperking.
- ZEMBLA: Liesbeth kan het niet meer volgen, april 2015
