In november heeft het kabinet via een Kamerbrief maatregelen aangekondigd om de effecten van bovenmatige stijging van energieprijzen te verzachten. In dit bericht schetsen we de voortgang van deze afspraken en kondigen we aan bovenmatige stijging van (energie)prijzen in 2023 in kaart te brengen als basis voor belangenbehartiging.
In de genoemde Kamerbrief geeft het kabinet aan dat voor de verschillende domeinen verschillende maatregelen gelden.
Wlz
Over de Wlz was aangegeven dat een bedrag van in totaal 100 miljoen euro incidenteel beschikbaar wordt gesteld voor afspraken tussen zorgkantoren en zorgaanbieders in verband met bovenmatig gestegen (energie)prijzen 2022 die niet door maatregelen binnen de exploitatie kunnen worden opgevangen. Op dit moment werkt de NZa een beleidsregel uit waarop die afspraken gebaseerd kunnen worden. Wij verwachten dat deze beleidsregel eind deze maand/begin februari wordt vastgesteld.
Sociaal domein
In het sociaal domein kunnen gemeenten aanbieders tegemoet komen vanuit het extra accres dat zij als inflatiecorrectie voor 2022 in 2023 ontvangen van het Rijk. Het Rijk heeft gemeenten geen kaders meegegeven voor besteding van deze middelen. Gemeenten kunnen deze middelen bijvoorbeeld gebruiken om te indexeren zoals de NZa dat voor de Wlz en Zvw doet en/of om aanbieders die in 2022 of 2023 een bovenmatige stijging van energieprijzen kennen, op basis van maatwerk tegemoet te komen.
2023
Voor 2023 is voor de Wlz en Zvw geen maatwerkregeling voorzien. In de genoemde Kamerbrief stelt het ministerie van VWS over 2023:
'In de Zvw en de Wlz heeft de stijging van de kosten in 2022 naar verwachting een incidenteel effect. Voor 2023 is in de budgettaire kaders reeds rekening gehouden met de loon- en prijsontwikkeling zoals gepresenteerd op Prinsjesdag 2022 (de ramingen uit de macro economische verkenning (MEV)). Het gaat daarbij zowel om de hogere inflatie in 2022 als de actuele verwachting van de inflatie in 2023. Deze zogeheten structurele nacalculatie voor het jaar 2022 en de actuele verwachting voor 2023 zijn eveneens reeds versneld verwerkt in de tarieven 2023. Daarmee is voor 2023 in de Zvw en de Wlz op basis van de huidige ramingen voldoende loon- en prijscompensatie beschikbaar op macroniveau en vormen de bijgestelde maximum tarieven geen belemmering om aanbieders te compenseren voor hogere kosten.'
Het ministerie verwijst daarom naar zorgkantoren/zorgverzekeraars voor invulling van de zorginkoop binnen de opgehoogde maximumtarieven 2023.
Maak zorgen kenbaar bij financiers
De VGN adviseert aanbieders om -voor zover dat al niet is gebeurd- eventuele zorgen over de betaalbaarheid van de (energie)kosten 2023 zo snel als mogelijk te delen met de zorgfinancier(s) en om het gesprek daarover aan te gaan.
Vanuit verschillende aanbieders vernemen wij zorgen over de mate waarin via de inkoop door zorgkantoren/zorgverzekeraars een vergoeding wordt geboden voor gestegen energiekosten 2023. Voor de Wlz geldt dat de hogere indexering die verwerkt is in de maximum-beleidsregelwaarden automatisch doorwerkt in de tarieven. Maar het aflopen van een energiecontract met vaste tarieven zal in veel gevallen leiden tot flink hogere energiekosten die -in combinatie met mogelijke andere kostenontwikkelingen- beperkt gecompenseerd worden vanuit de hoge indexatie van de beleidsregelwaarden 2023.
Hardheidsclausule
Vanuit zorgplicht kennen zorgkantoren de hardheidsclausule in het inkoopbeleid. Zorgplicht gaat daarbij over continuïteit van zorg, niet over continuïteit van zorgorganisatie. Bij de hardheidsclausule kijken zorgkantoren onder andere naar de wijze waarop aanbieders de zorg bieden (doelmatig?) en de gehele financiële positie van de organisatie. Niet alleen naar opgelopen energiekosten.
Beeld opmaken februari
De vraag is of financiers vanuit de reguliere inkoop en/of inzet van de hardheidsclausule in de Wlz of lokale regelingen in het sociaal domein aanbieders voldoende tegemoet komen voor hoge kosten, in het bijzonder voor hoge energiekosten 2023 die voor een aanbieder redelijkerwijs niet te dragen zijn.
De VGN vormt hier graag een (eerste) beeld van en doet daar onderzoek naar. Mogelijk volgt in februari hiervoor een uitvraag. Als financiers hier onvoldoende op acteren, zullen we dat bij het ministerie aankaarten. Met als doel, indien nodig, dat het ministerie bij de voorjaarsbesluitvorming adequate maatregelen voor 2023 neemt.
Een herhaling van onderzoek later dit jaar is aannemelijk. Want ook lopende het jaar 2023 zullen energiecontracten met vaste tarieven aflopen en is het de vraag wat andere prijsontwikkelingen zijn.
