Het terugdringen van vrijheidsbeperking onder dwang in de ouderenzorg en gehandicaptenzorg is een speerpunt van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). Het is bekend dat vrijheidsbeperking van kwetsbare ouderen en mensen met een verstandelijke beperking de kwaliteit van hun leven ernstig aantast. De afgelopen jaren hield de inspectie intensief toezicht op het terugdringen van vrijheidsbeperking.
In 2013 onderzocht de IGZ de besluitvorming en uitvoering van vrijheidsbeperkende maatregelen binnen de langdurige zorg. De inspectie onderzocht in de ouderenzorg en gehandicaptenzorg 119 individuele gevallen van dwangbehandeling. Voor haar onderzoek ontwikkelde de inspectie een instrument om te toetsen of de vrijheidsbeperkende maatregelen voldoen aan de geldende normen. Op basis van haar onderzoek concludeert de inspectie dat veel zorgaanbieders slagen in het terugdringen van vrijheidsbeperkende maatregelen. Toch signaleert de inspectie ook verbeterpunten.
ConclusiesDe IGZ constateerde dat veel zorginstellingen door bewust beleid en met externe hulp zoals het Centrum voor Consultatie en Expertise (CCE) er in zijn geslaagd om, zelfs in uitzonderlijke situaties, vrijheidsbeperkende maatregelen af te schaffen. Dit is een gevolg van een betere organisatie rondom:
- besluiten nemen en evaluatie van de dwangbehandeling in multidisciplinair verband;
- overwegen van alternatieven;
- werken met een signaleringsplan of omgangsadvies bij gedragsescalatie;
- informeren van de cliënt en/ of vertegenwoordiger over de reden(en) van de dwangbehandeling.
De IGZ signaleert op het gebied vrijheidsbeperking binnen de langdurige zorg ook een aantal verbeterpunten:
- inzet externe deskundige;
- niet opsluiten op eigen kamer;
- afbouw onrustbanden in bed;
- eenduidige registratie van vrijheidsbeperkende maatregelen;
- minder gebruik van psychofarmaca;
- mening van cliënt en/of zijn vertegenwoordiger over manier van uitvoeren dwangbehandeling.
