Binnen de gehandicaptenzorg wordt al jaren gewerkt met een Waaier van cliëntervaringsinstrumenten. Aanbieders kiezen uit deze VGN Waaier een instrument voor het meten van de ervaringen van cliënten dat het beste past bij hun visie van zorg en dienstverlening. Het VGN-bestuur wordt jaarlijks over de Waaier geadviseerd door de externe, onafhankelijke Commissie van Deskundigen. Deze commissie beoordeelt jaarlijks de instrumenten uit de Waaier en eventueel nieuw ingediende instrumenten. Eind van dit jaar heeft deze beoordeling wederom plaatsgevonden. Hieronder leest u de uitkomsten van de beoordeling van de Commissie van Deskundigen (CvD).
De commissie beoordeelt de instrumenten aan de hand van een achttal criteria en heeft zich dit jaar in het bijzonder gebogen over de criteria rondom betrouwbaarheid (7) en validiteit (8). Om dit goed te kunnen doen heeft de commissie, naast de gebruikelijke jaarrapportage over de doorontwikkeling van de instrumenten, een aanvullende rapportage gevraagd van ontwikkelaars op deze twee criteria. Methodologische experts van IQ healthcare hebben een review uitgevoerd op de door de ontwikkelaars aangeleverde rapportages. Op basis van het totaalbeeld van deze review, hebben zij de commissie van advies voorzien over de verdere doorontwikkeling van het beoordelingsproces op deze criteria. Deze inzichten zijn verwerkt in de beoordelingen van de afzonderlijke instrumenten en worden ook meegenomen in de reflectie voor de toekomst.
De Commissie van Deskundigen constateert en waardeert dit jaar opnieuw dat ontwikkelaars veel aandacht besteden aan de doorontwikkeling van hun instrument. De aanwijzingen die de commissie elk jaar geeft worden zichtbaar serieus genomen.
Beoordelingscriteria
Beoordelingscriteria van de CvD (conform besluit Bestuur VGN 16 mei 2019):
- Het instrument levert cliëntinformatie op individueel niveau.
- De systematiek is ingebed in de zorgplancyclus.
- Het instrument geeft zicht op ervaringen waarbij voor mensen met EMB sprake is van een aanvullend subcriterium. Voor alle doelgroepen geldt: a) de cliënt zelf is aan het woord, en dus niet bij proxy; b) het instrument volstaat niet met het vastleggen van de huidige situatie maar biedt expliciet de mogelijkheid wensen voor verbetering naar voren te brengen; c) en wel zodanig dat het eigen referentiekader van de cliënt herkenbaar is. Voor instrumenten voor EMB mensen geldt daarbij; d) dataverzameling bij EMB-cliënten geschiedt aan de hand van het instrument door tenminste 2 personen, die elk vanuit een ander perspectief bij de cliënt betrokken zijn, bijvoorbeeld een naaste en een begeleider.
- Gegevens kunnen (anoniem) worden geaggregeerd naar verschillende niveaus (team, afdeling/vestiging, organisatie).
- Er zijn waarborgen voor continuïteit van de ontwikkelaar wat betreft het voortbestaan en doorontwikkeling.
- Geëxpliciteerd is onder welke omstandigheden een instrument zinvol is en onder welke voorwaarden het tot zijn recht komt.
- Het instrument moet betrouwbare metingen opleveren.
- Het betreft een valide instrument.
Voor nieuw ingediende instrumenten hanteert de commissie een negende criterium:
- Het biedt meerwaarde ten opzichte van de huidige samenstelling van de Waaier. Dat houdt in:
- concreter en beter dan tot nu toe toegesneden is op een specifieke doelgroep;
- op een ander wijze ervaringen van cliënten ophaalt dan het geval is bij instrumenten van de Waaier tot nu toe.
Beoordelingssystematiek
Naast bovengenoemde criteria, hanteert de commissie de volgende beoordelingssystematiek:
- Categorie 1: toegelaten tot de Waaier 2020 – 2022: Er is een gedegen basis en men blijft doorontwikkelen.
- Categorie 2: toegelaten tot de Waaier 2020 – 2022: Er is nog geen sprake van een gedegen basis op onderdelen zodat er sprake is van een ontwikkelopgave.
- Niet toegelaten tot de Waaier 2020-2022: Er is geen sprake van ontwikkeling op de ontwikkelopgave en dat betekent en afwijzing.* Of een nieuwe aanvraag tot toelating in de Waaier, voldoet niet aan de gestelde criteria.
(*= indien het een instrument betreft dat is opgenomen in de Waaier en nu de status 'niet toegelaten' krijgt, zit het instrument nog een jaar in de Waaier waardoor aanbieders de tijd hebben om een ander instrument te kiezen. De afgewezene kan bij de volgende toetsing opnieuw het instrument indienen, als zijnde een nieuwe aanmelding.)
Instrumenten Waaier VGN 2020-2022
De commissie organiseert op 11 februari 2021 een bijeenkomst voor ontwikkelaars. Doelen van deze ontmoeting zijn kennis delen en inspiratie opdoen over een aantal actuele vraagstukken. Daarnaast hoopt de commissie input op te halen bij de ontwikkelaars om te kunnen meenemen in haar advies aan het bestuur van de VGN over de doorontwikkeling van de Waaier.
