De inspectie ziet dat zorgaanbieders ontzettend hard werken om de Wvggz en de Wzd te implementeren en uit te voeren. Dit doen ze, terwijl nog allerlei (praktische) vraagstukken opgelost moesten worden. Zo was veel verduidelijkende informatie voor zorgaanbieders pas in december 2019 definitief beschikbaar, waaronder diverse handreikingen. Een goed werkende voorziening voor het gestructureerd uitwisselen van informatie binnen de keten ontbreekt vooralsnog. Ook waren (of zijn) elektronische cliënten- of patiëntendossiers nog niet klaar voor de Wvggz en de Wzd. De coronacrisis zorgde daarnaast voor nog veel grotere uitdagingen. Zorgaanbieders hebben in de eerste drie maanden van 2020 alsnog stappen gezet in de uitvoering van de nieuwe wetgeving voor gedwongen zorg. Daar heeft de inspectie veel waardering voor.
Benut het overgangsjaar goed
De mate waarin zorgaanbieders zijn gevorderd met de implementatie en uitvoering van de wetten, verschilt. Zorgaanbieders implementeren en voeren de wetten uit door bijvoorbeeld het aanstellen van Wzd-functionarissen, het scholen van medewerkers, het organiseren van externe deskundigheid en het (regionaal) organiseren van crisisopvang in de gehandicaptenzorg (GZ) en verpleging en verzorging (V&V). Daarnaast leven nog vragen over de toepassing van onderdelen van de wet in de praktijk, bijvoorbeeld wanneer er sprake is van verzet. Nog niet bij alle instellingen die de inspectie bezocht, zijn Wzd cliëntenvertrouwenspersonen aangesteld, dat is zorgelijk. De inspectie zag bij zorgaanbieders verschillende praktische oplossingen om de wetten goed en effectief uit te voeren. Er zijn bijvoorbeeld regionale afspraken gemaakt over de inzet van externe deskundigen. Scholing is regionaal en gezamenlijk gegeven, zodat medewerkers deskundiger worden op het gebied van gedwongen zorg. Ook zag de inspectie dat sommige elektronisch cliëntendossiers (ECD’s) aangepast waren voor de Wzd. De inspectie begrijpt dat zorgaanbieders juist in dit jaar ruimte nodig hebben om hun praktijk aan te passen aan de nieuwe wetgeving en ervaring op te doen. De inspectie stimuleert zorgaanbieders daarbij met haar toezicht.
Gedwongen zorg, de coronacrisis en de noodzaak tot samenwerken
Vanwege de coronacrisis lopen de implementatie en uitvoering van de Wvggz en de Wzd mogelijk vertraging op. Duidelijk is dat de situatie een extra complicerende factor is, bij de implementatie en uitvoering van twee wetten die van zichzelf al complex zijn. Dat vraagt nóg iets extra’s van zorgaanbieders. De inspectie ziet dat die extra stap mogelijk is. Zorgaanbieders hebben dit laten zien in de coronacrisis: toen het nodig was, ontstond er een goede samenwerking in de regio. Nu is het noodzakelijk dat zorgaanbieders dit lef en deze kennis en kunde ook inzetten in de praktijk van de Wvggz en de Wzd. Juist door sámen op te trekken. De focus moet liggen op het bieden van de juiste zorg op de juiste plek. Daarbij moet gedwongen zorg zoveel mogelijk worden voorkomen en anders zorgvuldig worden toegepast. De inspectie vindt het belangrijk dat ook tijdens deze crisis de rechten van cliënten en patiënten worden gewaarborgd. Een goede samenwerking tussen zorgaanbieders en ketenpartners draagt hieraan bij. Een voorbeeld is het in de ggz verplichte driemaandelijkse regio-overleg met ketenpartners. Het is nog niet gebruikelijk dat de GZ en V&V-sectoren hierbij aansluiten, maar vooral bij crisisopvang in de regio, kan dit nuttig zijn.
Gedwongen zorg en administratieve lasten
Met name bij de Wvggz vallen de signalen over de hoeveelheid aan administratie en regels op. De inspectie is in overleg met veldpartijen en het ministerie van VWS om te bekijken welke mogelijkheden er zijn om de administratieve lasten te beperken. Bijvoorbeeld bij het maken van afspraken over gegevensaanlevering. De IGJ onderschrijft de ambitie om te komen tot minder administratieve lasten, ook bij deze nieuwe wetgeving. Daarbij is wel van groot belang dat zorgvuldigheid wordt gewaarborgd, om de belangen en de rechtspositie van cliënten en patiënten te beschermen.
Voor het complete rapport: https://www.igj.nl/onderwerpen/wetten-in-ons-toezicht/documenten/publicaties/2020/06/30/noodzaak-tot-samenwerken-bij-gedwongen-zorg
Bron: IGJ
