Mantelzorgers met een migratieachtergrond maken minder gebruik van formele zorg en ondersteuning, terwijl zij juist vaak intensieve zorg geven. Hoe kunnen zorgverleners hen helpen om de zorg te delen? Menal Ahmad, onderzoekster aan de Vrije Universiteit onderzocht het.
Mantelzorg als deel van iemands identiteit
‘Zorgen voor een naaste doet iemand vanuit liefde of een verantwoordelijkheidsgevoel. Binnen families met een migratieachtergrond wordt het geven van mantelzorg gezien iets wat je hoort te doen, waar je trots op bent. Zo wordt mantelzorg heel geleidelijk onderdeel van iemands identiteit. Het is voor zorgverleners belangrijk om dat in gedachten te houden: wek niet de indruk dat je de zorg wilt afnemen, maar benadruk dat je wilt aanvullen.’
Bouw een vertrouwensband op
Het delen van zorg ontstaat pas als de mantelzorger een vertrouwensband voelt met zorgverleners. Begin daar dus op tijd mee, adviseert Ahmad. ‘Ga in gesprek met mantelzorgers en doe wat nodig is om die band op te bouwen.’ Hoe sterker de vertrouwensband, hoe eerder een mantelzorger een hulpvraag zal formuleren.
Hulpvraag soms lastig te formuleren
Want dat de zorg niet gedeeld wordt, wil niet zeggen dat een mantelzorger met een migratieachtergrond dat niet wil. Iets wat wel vaak wordt gedacht. Wat ook niet helpt is dat zorgverleners vaak uitgaan van een vraaggerichte aanpak. ‘Er wordt dan verwacht dat mantelzorgers zelf aangeven wat ze nodig hebben. Maar omdat mantelzorgers niet altijd weten wat de mogelijkheden voor zorg en ondersteuning zijn, is een hulpvraag lastig te formuleren’, geeft Ahmad aan.
Plak geen cultureel label op iemand
Zorgverleners denken vaak dat ze niet de juiste culturele kennis in huis hebben om mantelzorgers te helpen. Maar juist die cultuur biedt weinig houvast, blijkt uit het onderzoek van Ahmad. ‘Sommige zorgverleners vragen mij om een handboek met een overzicht van culturele gebruiken van migranten met verschillende achtergronden. Zoiets is er niet en kan er niet zijn. Je kunt niet zomaar een cultureel label op iemand plakken. Iemand is veel meer dan dat. Focus dus niet op de culturele verschillen’, tipt zij. ‘Anders wordt een mantelzorger met een migratieachtergrond al snel de onbegrijpelijke ander en mis je belangrijke informatie over de cliënt. Houd een open en nieuwsgierige houding en probeer met allerlei vragen te achterhalen wat de achtergrond en levensgeschiedenis is van iemand. Als je probeert om verbinding te krijgen met de leefwereld van de mantelzorgers, dan heb je vaak toegang tot een enorme bron aan kennis over de zorg en ondersteuning die iemand nodig heeft.’
Dit artikel komt uit het februarinummer van 2023 van Markant, het tijdschrift van de VGN. In dit nummer kun je ook een artikel lezen over het Joyce-House in Wolvega waar ouders op de loonlijst staan.
