Op het Kennisplein Gehandicaptensector, waarin de VGN participeert, wisselen begeleiders en ondersteunende professionals kennis en ervaring uit. In deze rubriek wordt steeds één resultaat van de vele activiteiten belicht.
Een psychotherapeut ploetert vijftien jaar door met een vrouwelijke patiënt, maar geen enkele therapie slaat aan. Totdat duidelijk wordt dat de vrouw een IQ van minder dan tachtig heeft. Met deze kennis werden zowel diagnose als therapie bijgesteld met een positief resultaat.
Deze patiënt is niet de enige bij wie de (lichte) verstandelijke beperking niet op tijd herkend wordt, schreef de Volkskrant op 19 augustus naar aanleiding van een onderzoek door psychiater Jeanet Nieuwenhuis. Zij screende 318 patiënten op de opnameafdeling van de Gelderse zorgaanbieder GGNet. Maar liefst 44 procent van hen heeft vermoedelijk een laag IQ. Uit een nog niet gepubliceerd onderzoek onder 1200 GGZ-cliënten die thuis behandeld worden, komen vergelijkbare cijfers, aldus de Volkskrant.
Niet alleen in de geestelijke gezondheidszorg, ook in de dak- en thuislozenopvang en in gevangenissen heeft een aanzienlijk deel van de populatie een laag IQ. Een onderzoek door Barbara Verstraaten van het Erasmus MC laat zien dat 29 procent van de mensen in de opvang voor dak- en thuislozen in de vier grote steden een lichte verstandelijke beperking heeft. Het Leger des Heils spreekt zelfs over veertig procent. Ook dat word vaak over het hoofd gezien. Dit leidt tot wederzijds onbegrip, met alle gevolgen van dien. Zo kunnen er meer gedragsproblemen ontstaan omdat de hulpverleners een beroep doen op vaardigheden die de mensen niet hebben.
Het is dus belangrijk een (lichte) verstandelijke beperking op tijd te herkennen. Gelukkig zijn hiervoor verschillende instrumenten beschikbaar. Deze zijn bij elkaar gebracht in de Handreiking vroegsignalering van een LVB en zwakbegaafdheid van het Landelijk Kenniscentrum LVB. Een herziene versie verscheen in juli op het Kennisplein. Deze versie is uitgebreid met een hoofdstuk over (jong) volwassenen.
Bij deze groep is het signaleren van een LVB of zwakbegaafdheid minder makkelijk te beschrijven dan bij jeugdigen. Dat komt doordat de mijlpalen in de ontwikkeling al zijn behaald en deze dus geen houvast bieden. Het is daarom nodig om naar meer factoren te kijken, zoals schoolse vaardigheden, financiële en sociale problemen en moeilijkheden in het contact met hulpverleners. In de handreiking staat een opsomming en beoordeling van screenings-instrumenten die hierbij kunnen helpen.
Vooral nu mensen met een laag IQ steeds vaker in de reguliere zorg terecht komen, is het van belang dat de kennis hierover breder bekend wordt. De handreiking van het Kenniscentrum LVB is gemaakt voor professionals die veelal als eerste in contact komen met mensen die zwakbegaafd zijn of een lichte verstandelijke beperking hebben. Zoals medewerkers van de kinderopvang, huisartsen en docenten in het basisonderwijs.
> KENNISPLEINGEHANDICAPTENSECTOR.NL
Illustratie: Annet Scholten
