Op de boot van zorgorganisatie Cordaan tijdens de Canal Parade op 3 augustus prijkte een grote foto van Ilje Hensen, met daaronder de tekst If you can see me now. Het was een eerbetoon aan de cliënte en voorzitter van de cliëntenraad, die er voor zorgde dat Cordaan meedeed aan de Gay Pride. Ilje Hensen overleed op 10 juni dit jaar heel plotseling in haar slaap, op dertigjarige leeftijd.
In haar korte leven maakte ze een enorme ontwikkeling door: van bedeesde jongen in meisjeskleding tot zelfbewuste vrouw. Dolly Bellefleur, transseksuele artieste, beschrijft bij de dood van Ilje op haar website haar eerste herinneringen aan Ilje: ‘Ik leerde haar kennen in juni 1994 bij een optreden op het Homomonument. Daar stond hij, toen namelijk nog een schattig jongetje (11 lentes jong), met het haar in vlechtjes en vrolijke make-up, met zijn beide moeders uitbundig te swingen op mijn muziek. We spraken wat en hij stuurde mij een briefje dat als volgt begon: “Als het roze zaterdag is en bij Koninginnedag kom ik altijd naar jou kijken omdat ik fan van jou ben en ik het ook leuk vind om mij als meisje te verkleden…”’
Dolly Bellefleur
Ilje Hensen bleek transgender te zijn. Ze vertelde regelmatig aan Dolly Bellefleur over haar soms moeizame transformatieproces naar vrouw. Het smeedde een band. Dolly schrijft: ‘Een van mijn allerliefste en trouwste fans is overleden.’
‘Vanaf het moment dat ze het verschil tussen jongens en meisjes zag, wist ze dat ze geen jongetje was’, vertelt haar moeder Lisette Hensen. ‘Ze was een apart mens, ze paste nooit. Het was voor mij heel duidelijk dat ze een meisje wilde zijn, en voor de artsen ook. Al heb ik natuurlijk wel gehoopt dat ze genoeg had aan travestie.’ De weg naar geslachtsverandering is lang en zorgvuldig geweest, vertelt haar moeder. ‘Ze had een verstandelijke beperking en liep bij een psychiater. In dit tempo kon ze wennen aan de veranderende situatie. Drie jaar geleden is ze geopereerd. Maar eigenlijk is ze daardoor geen steek veranderd. Ilje was Ilje.’
Als puberjongen woonde Ilje in een woongroep met andere jongeren met een lichte verstandelijke beperking. Zijn anders zijn werd daar niet geaccepteerd, en dat maakte hem angstig. Cordaan heeft toen voorlichting gegeven over transgenders aan cliënten en bewoners. Oud-medewerker Jos Noordover, nu werkzaam bij de VGN: ‘Je zag hem steeds meer opbloeien. Zeker toen hij begeleid zelfstandig kon gaan wonen en later, toen hij medicatie kreeg om een vrouw te worden. Ze had een enorme vechtlust om te zijn wie ze wilde zijn’. Voor zover Jos Noordover weet, komt geslachtsverandering heel weinig voor onder mensen met een verstandelijke beperking. ‘Ik ken nog één iemand. Die is van vrouw man geworden.’
Doordouwer
Ilje Hensen werd acht jaar geleden voorzitter van de cliëntenraad van Cordaan. De eerste cliëntenraad die uitsluitend uit cliënten bestond. ‘Zij heeft de raad echt op de kaart gezet. Ze was een doordouwer met een scherpe blik voor de belangen van cliënten’, vertelt Ronald Leeuwis, die haar vanuit Cordaan ondersteunde. ‘Ze kon heel fel zijn op thema’s die ze belangrijk vond. Door haar inzet is er bijvoorbeeld extra aandacht gekomen voor privacy bij Cordaan.’ Wat Ronald Leeuwis het meeste mist is haar enthousiasme. ‘Als ik op kantoor kwam was zij er meestal al. Dan kreeg ik zo’n joviale, hartelijke begroeting van haar.’
Wat niet veel mensen weten van Ilje is dat ze donkere, depressieve periodes had. ‘Dan spraken we heel veel over de dood’, vertelt haar moeder Lisette Hensen. ‘Ik wist dus ook precies hoe ze het hebben wilde. Ze wilde een roze kist. Ik heb hem met knalroze nepbont heel knuffelbaar gemaakt, en zo werkte het ook. Iedereen kwam even langs om een aai over de kist te geven.’
Om Ilje kon je niet heen, stond kort na haar overlijden op het intranet van Cordaan. Haar overlijden heeft op de hele organisatie een enorme indruk gemaakt. De hele raad van bestuur was bij haar begrafenis aanwezig. Ilje wilde geen bloemen op haar begrafenis. In plaats daarvan wilde ze een bijdrage voor de Cliniclowns. Op de balie van Cordaan heeft nog weken een klein doosje gestaan waarin mensen het geld konden achterlaten.
