Hoe ga je als zorgprofessional om met morele en ethische kwesties in de dagelijkse praktijk? Voor dit artikel spraken we met Dennis Verboom geestelijk verzorger bij ‘s Heeren Loo in Monster. Hij vertelde ons over een indringende casus waarbij de zus van een bewoner woedend werd op de arts VG.
Verbinding tussen alle betrokken partijen
De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat Dennis Verboom, geestelijk verzorger bij ‘s Heeren Loo in Monster en voorzitter van de ethische commissie, niet altijd weet welke praktische oplossing is gevonden voor een moreel dilemma dat onder zijn leiding is besproken.
‘Dat doet er voor mij ook niet toe. Belangrijker vind ik of er weer verbinding tussen alle betrokkenen is ontstaan en dat de besluiten in gezamenlijkheid worden genomen. Vooraf zijn er vaak grote meningsverschillen. Achteraf is het vaak: ‘hadden we dit maar eerder geweten’. Als dat gebeurt, heb ik een yes-gevoel. Er is weer verbinding.’
Woedend op de arts VG
Verboom vertelt over een ‘indringende casus’ waarbij hij dat yes-gevoel sterk ervoer. De zus van een bewoner van ‘s Heeren Loo was woedend op de arts VG. Zij was ervan overtuigd dat de arts een nieuwe pacemaker bij haar broer wilde plaatsen, alleen maar om daar geld aan te verdienen. Terwijl het niet duidelijk was of de pacemaker de kwaliteit van leven zou verbeteren, en een ziekenhuisopname zeer emotioneel belastend zou zijn. Ze was zo woedend dat ze de arts VG als een Dagobert Duck neerzette.
Het raakte de arts
'Dat raakte de arts’, vertelt Verboom. 'Ik zag het gebeuren, waarop ik de arts uitnodigde te vertellen wat haar raakte. Er volgde een persoonlijk verhaal over haar overtuiging om arts VG te worden en haar voorliefde om mensen met een beperking te helpen. Toen ze ook aangaf dat zij zelf nog niet overtuigd was dat een nieuwe pacemaker geplaatst moest worden, en daarom het moreel beraad had aangevraagd, en zij daar beslist geen extra salaris voor zou krijgen, viel alle argumentatie van de zus weg: ‘maar dat wist ik niet’. Toen ontstond er ruimte en werd duidelijk dat alle betrokkenen het beste voor haar broer wilden. Toen konden ze samen verder kijken.’
Persoonlijke verhalen of belevingen zijn belangrijk
Verboom vindt het een uitdaging om juist de diepere laag achter meningen naar boven te halen. ‘Het is nooit zomaar ja of nee. Waarom vind je iets wel of niet?’ Persoonlijke verhalen of belevingen zijn daarbij heel belangrijk, ervaart hij en juist daarom maakt hij daar ruimte voor tijdens het moreel beraad. 'Vaak komt er dan een kernwaarde naar boven die door iedereen gedeeld wordt. Vanuit daar kun je bedenken hoe je die kernwaarde zo goed mogelijk gezamenlijk kan invullen. Goede zorg staat of valt met in verbinding zijn. Bovendien is mijn persoonlijke overtuiging dat de mens gemaakt is om in verbinding te zijn met elkaar.’
Dit artikel staat in de rubriek Moreel beraad in het meinummer van Markant 2023.
Lees in deze editie ook een interview met filosoof Simon van der Weele over zijn promotieonderzoek naar afhankelijkheid van mensen met een beperking in de dagelijkse zorg.
