Moreel Beraad: Vanuit verwondering ontstaat beweging

Verwondering en beweging

Moreel beraad draait voor Madeleine Timmermann, geestelijk verzorger en adviseur ethiek bij S&L Zorg, om twee kernwoorden: verwondering en beweging. Verwondering naar jezelf, naar de ander en naar wat er gebeurt. Vanuit die verwondering ontstaat beweging: mensen begrijpen elkaar beter, komen dichter bij elkaar en zoeken samen naar oplossingen. 

Dat was precies wat er gebeurde in het moreel beraad over Annet, een oudere dame met dementie die bang is geworden voor het douchen. De begeleiders van Annet slaan daarom met regelmatig een douchebeurt over. Annet haar zus, tevens wettelijk vertegenwoordiger, kon dat niet accepteren. ‘Ze sprak het team hier regelmatig streng op aan’, vertelt Timmermann. 

'Het voelde alsof ze het niet goed konden doen' 

Voor de begeleiders voelde het alsof ze het nooit goed konden doen. Ze wilden geen extra leed toevoegen aan het leven van Annet, maar ze wilden ook niet steeds in conflict raken met haar zus. ‘De situatie zat al langere tijd muurvast. Het deed me denken aan loopgraven. Iedereen had zich ingegraven en was bang eruit te komen, omdat er anders – verbaal gezien – met scherp geschoten werd.’

Er kwam een moreel beraad, waarbij de opstelling bijna symbolisch was: het team zat recht tegenover de zus. ‘We begonnen met een open ronde: wat raakt je in deze casus? De zus begon. Ze had een gespannen houding en haar vuisten lagen op tafel’, schetst Timmermann. ‘Ze gaf aan dat ze gewoon wilde dat haar zus gedoucht zou worden en dat het een ‘kwestie van doorpakken’ is. Daarna kwam het team aan het woord. Ook zij zaten rechtop, de armen over elkaar. Ze vertelden hoezeer deze kwestie hen raakte en hoe erg ze hun best deden om voor Annet te zorgen, zonder extra leed aan haar leven toe te voegen.’

'Iedereen had hetzelfde doel'

Op dat moment gebeurde er iets’, zegt Timmermann: ‘Verwondering. De zus zag hoeveel het team geeft om Annet. Ze verschoof op haar stoel en zei: ‘Maar ik heb het beloofd. Op het sterfbed van onze moeder heb ik beloofd dat Annet er altijd netjes uit zou zien, dat ze niet stinkt en dat ze geen wonden krijgt.’ De impact van die woorden was voelbaar. Ik zag het aan de gezichten van het team. Ze verzachtten. De sfeer veranderde, de loopgraven verdwenen, de beweging kwam op gang. Het was duidelijk dat iedereen hetzelfde doel had: goede zorg voor Annet. Juist op dat moment kwam de begeleider binnen die iets later zou aansluiten. Zij ging naast de zus aan tafel zitten; niet tegenover de zus bij het team. Het gebeurt zelden dat je zo zichtbaar ziet hoe partijen bij elkaar komen.’