De balans tussen goed hulpverlenerschap en eigen regie door cliënten in de verstandelijk gehandicaptenzorg is soms teveel doorgeschoten naar de eigen regie. Dat vindt Laura Neijmeijer van het Trimbos Instituut.
Neijmeijer pleit voor de toepassing van ACT (assertive community treatment) in de behandeling en begeleiding van mensen met lichte verstandelijke beperkingen en bijkomende problematiek, zoals middelengebruik, agressie, of seksueel grensoverschrijdend gedrag. Het gaat om intensieve, ambulante ‘bemoeizorg’ vanuit multidisciplinair teams. De methodiek is ontwikkeld in de Verenigde Staten en wordt in Nederland al vaak toegepast in de ggz.
Volgens Neijmeijer is de methodiek ook toepasbaar in de gehandicaptensector, waar zij de eerste ACT-teams begeleidt. ‘De doelgroep neemt in omvang toe’, zegt ze. ‘Dat komt door de complexiteit van de samenleving en doordat de zorg steeds meer uitgaat van eigen regie. Mensen die jarenlang negatieve ervaringen hebben opgedaan met hulpverlening, reageren argwanend of agressief op een zorgaanbod. Deze teams passen dan bemoeizorg toe. Ze proberen contact te maken en mensen aan zich te binden.’
Met haar pleidooi voor bemoeizorg botst Neijmeijer met de cultuur binnen de sector.
Neijmeijer: : ‘Soms moet je handelend optreden. Dat past niet altijd in de manier waarop hulpverleners denken en handelen, merk ik tijdens trainingen. Er moet een goede balans zijn tussen eigen regie aan de ene kant en goed hulpverlenerschap aan de andere kant. In de verstandelijk gehandicaptenzorg is die balans soms te veel doorgeschoten naar de eigen regie.’
Ze vertelt dat ACT’s assertieve technieken en verleiding toepassen. En desnoods dwang. Dat laatste gebeurt dan bijvoorbeeld in samenwerking met de reclassering. Neijmeijer: ‘De reclassering speelt dan de bad guy, het ACT de good guy.’
Neijmeijer paste de ACT-methode aan ten behoeve van de zogeheten Borg-instellingen, organisaties die zijn gespecialiseerd in het begeleiden van SGLVG-cliënten (Sterk Gedragsgestoord Licht Verstandelijk Gehandicapt). Inmiddels zijn in totaal drie forensische ACT LVB-teams actief bij Trajectum en Amaranth.
In het septembernummer van Markant verschijnt een reportage over een van de twee forensische ACT LVB-teams van Trajectum. En op het YouTube-kanaal van tijdschriftmarkant beantwoord Laura Neijmeijer in één minuut de vraag waarom ACT vaker moet worden toegepast in de gehandicaptenzorg: http://www.youtube.com/watch?v=_YvofU_eupw
