Per jaar krijgt het Centrum voor Consultatie en Expertise (CCE) twintig tot dertig kinderen aangemeld voor wie ouders heel moeilijk een plek in een instelling kunnen vinden omdat ze zeer ingewikkelde problemen hebben. Dat zegt regiodirecteur Alice Padmos in reactie op berichtgeving over Mick, een jongen met ernstig probleemgedrag die door zijn ouders noodgedwongen thuis wordt verzorgd omdat ze alle vertrouwen in instellingen voor gehandicaptenzorg hebben verloren.
‘Uiteindelijk wordt die plek meestal wel gevonden, maar het duurt soms veel te lang’, stelt Alice Padmos. 'Sommige instellingen aarzelen of ze agressieve cliënten wel aankunnen, maar dat realisme is goed.' Voor jongeren met een normale of zwakke begaafdheid, autisme en probleemgedrag is geen goede woonvoorziening voorhanden. Het CCE spreekt hier van een hiaat in de zorg. Waar instellingen volgens Padmos nog in kunnen investeren is hybride zorgvormen, in samenwerking met ouders. 'Daarvoor moeten ze creatiever met de regels omgaan. Als ouders onvoldoende aandeel in de zorg voor hun kinderen krijgen, kunnen ze het vertrouwen in de zorg verliezen.'
Succesvol afbouwen
Het CCE ziet dat veel instellingen hard werken aan de verbetering van de zorg voor kinderen met een verstandelijke beperking en ernstig probleemgedrag. Zorginstellingen bouwen vrijheidsbeperkende maatregelen af en investeren in de organisatie van de zorg en coaching van medewerkers. ‘Wij zien dat instellingen eerder bij ons aankloppen voor hulp.’
Volgens kenniscentrum Vilans weten instellingen die meededen aan trajecten om vrijheidsbeperking terug te dringen, het aantal maatregelen te beperken van tien naar vijf procent. Ook de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) doet een dergelijke conclusie. In een onlangs verschenen rapport schrijft ze dat bij ruim driekwart van de vijftig onderzochte cliënten vrijheidsbeperking tussen 2008 en 2012 succesvol was afgebouwd.
Geen zorgvuldige afweging
Maar een punt van kritiek is er volgens de inspectie ook. Want in veel nog bestaande gevallen van vrijheidsbeperking werd vooraf geen zorgvuldige afweging gemaakt. Ook in de uitvoering wordt regelmatig onzorgvuldig gehandeld. De Denktank Langdurige Zorg constateerde hetzelfde in een tussenrapportage over vrijheidsbeperking. Vrijheidsbeperking is een probleem van de gehele instelling, dat integraal en multidisciplinair moet worden aangepakt, schrijft de denktank.
Goede initiatieven
De VGN vindt het jammer dat de aandacht voor de problemen van Mick de aandacht afleidt van alle goede initiatieven van de laatste jaren. ‘De kans bestaat dat een vertekend beeld ontstaat. De sector is al een aantal jaren intensief bezig met verbeteringen op het gebied van vrijheidsbeperking’, stelt VGN-directeur Hans Schirmbeck. ‘De honderd instellingen die meededen aan het bewustwordingsprogramma Ban de Band, wisten de helft van hun cliënten hun vrijheid terug te geven. Vaak waren er geen aanvullende maatregelen nodig. Daarnaast is er meer aandacht voor cliënten met probleemgedrag.
