In de nieuwe handreiking over het ontvangen van bezoek, stellen zorgorganisaties in nauwe samenwerking met cliënten, verwanten en zorgmedewerkers de voorwaarden zo laag mogelijk in de organisatie op. Eigenlijk is dat wat we het allerliefste doen in de zorg: in dialoog aan praktische oplossingen werken.
Een nieuwe benadering van leren leven met risico's
De aankondiging van de verruiming van de coronamaatregelen op 6 mei maakte ook meteen duidelijk dat de nieuwe fase zeker niet eenvoudig zou zijn. Het perspectief veroorzaakt ook worsteling. Wie mag als eerste weer bezoek ontvangen of naar de dagbesteding? Wat als er alsnog een uitbraak van het virus komt? Welk risico nemen we, hoeveel controle is nodig? Het duurde ruim een week om de omschakeling van het indammen van het virus naar het leren leven met risico’s in beeld te krijgen. Het is gelukt om daartoe een nieuwe benadering te vinden. Het zal niet eenvoudig gaan, maar we gaan vol overtuiging verruimen. Want doorzetten terwijl je risico’s neemt, dat is ons wel toevertrouwd.
Een evenwicht tussen vrijheid en veiligheid
Het is een zoektocht, waarin telkens het evenwicht moet worden gezocht tussen vrijheid en veiligheid, van zowel de cliënten, verwanten als de medewerkers. Dat evenwicht ontstaat alleen met zoveel mogelijk begrip voor de positie van alle partijen in de ‘driehoek’ client-verwant-aanbieder. Als je bezoek mogelijk maakt en de dagbesteding verder opstart, heeft dat immers direct gevolgen voor alle betrokkenen. Aan het verruimen kleven risico’s. Risico’s die bewust moeten worden genomen, terwijl de gevolgen zich niet laten voorspellen.
Ethische en filosofische vragen
Ik hoorde regelmatig: ‘Ik wil mijn ouders (of kind) zien en neem het risico wel. De kans dat ik ziek word is toch klein.’ Mag je als cliënt of verwante zelf besluiten dat je meer risico wilt lopen? Nee? Waarom niet eigenlijk? Het zijn bijna ethische of filosofische vragen. Nu we de lockdown verlaten, gaan we dit vaker tegenkomen. Cliënten en hun dierbaren hebben uiteraard een stem in deze afwegingen. Al zit daar ook een begrenzing aan. Wat zijn bijvoorbeeld de gevolgen van nieuw bezoek- en dagbestedingsbeleid voor de medebewoners? Daar moet je rekening mee houden.
Bezoek is mogelijk, maar binnen de corona-voorwaarden
Over de bezoekregeling hebben we veel gediscussieerd. Wat betekent ‘Nee tenzij’, en kan je cliënten indelen naar zorgvraag of woonvorm? Dat leidde tot werkwijze die steeds ingewikkelder werd. In de nieuwe benadering gaan we ervan uit dat bezoek mogelijk is, maar wel binnen de corona-voorwaarden. Zorgaanbieders maken zelf de afweging, in nauwe samenwerking met cliënten, verwanten en zorgmedewerkers. Samen met de medewerkers stellen ze de voorwaarden zo laag mogelijk in de organisatie op. Zo komt de toepassing – én de verantwoordelijkheid die daarbij hoort – zo dicht mogelijk bij de praktijk van de zorgverlening.
Oude werkwijze kunnen we achter ons laten
Eigenlijk is dat wat we het allerliefste doen in de zorg: in dialoog aan praktische oplossingen werken. De kritiek die wij kregen dat we de dialoog opzij schoven, heb ik me aangetrokken. Alleen, het kon niet anders. Bij de bestrijding van acuut gevaar waren draconische maatregelen nodig. Gelukkig kunnen we die werkwijze nu achter ons gaan laten.
Dagbesteding wordt spannende zoektocht
De nieuwe fase vraagt dus wel om een andere aanpak. De zoektocht naar het maatwerk is misschien wel het spannendst als het gaat om de dagbesteding. Hoe het ‘nieuwe normaal’ in de dagbesteding eruit ziet, gaan we ontdekken. De anderhalve meter grijpt diep in. Er kan weer opgestart worden met kleinere groepen, verspreid over de dagen. Maar wat als die afstand niet werkt? Ook het vervoer kost nog wel wat hoofdbrekens. Als je de anderhalve meter in de bus moet toepassen, kan er bijna niemand mee…
Navigeren naar een nieuwe horizon
Bij elke fase van een uitbraak als deze horen kernwoorden. Eerst was er ‘gevaar’, toen kwam er ‘beperking’ tijdens de lock down, daarna voorzichtige ‘verruiming’ en straks is er hopelijk ‘immuniteit’, waarmee we ons wapenen tegen die vreemde besmetting. Het onbekende zal daardoor overigens niet snel verdwijnen. Maar we laten ons niet langer ophouden en gaan nu intensief navigeren naar een nieuwe horizon.
Gehandicaptenzorg 'fietst' voorop
De weg daar naartoe leidt over vreemd terrein en dwingt ons op bewust risico’s nemen. Daar moeten we niet zenuwachtig van worden. Vergelijk het met leren fietsen. Dat gebeurt vaak met vallen en opstaan en aan fietsen blijven je hele leven risico’s verbonden. De gehandicaptensector kan voorop gaan. Wij zijn gewend om ons werk te doen terwijl er risico’s spelen. Kijk maar naar onze permanente ambitie om vrijheidsbeperking tegen te gaan. Geen makkelijke weg, maar we begaan ‘m.
Omgaan met risico's als core business
We staan kortom voor grote organisatorische opgaven. Maar ik ga met vertrouwen die nieuwe, nog onbekende fase in. Eigenlijk is het omgaan met risico’s onze core business. Als er één sector is die de nieuwe situatie aankan, dan is het de GHZ.
Informatie
Lees hier meer over de nieuwe handreiking of download deze handreiking.
