Hoe kunnen wij meer leren van mensen met een beperking in plaats van andersom? Pien Neve schrijft elke maand een kort verhaal over haar ervaringen in de gehandicaptenzorg. Door ethische kwesties bloot te leggen geeft zij een innoverende kijk op het positioneren van de doelgroep in de maatschappij en onze eigen nederigheid in het werken met cliënten met een verstandelijke beperking.
Ik heb een vriendin en ze heet Luna. Luna onderscheidt zich een beetje van de rest van mijn vriendinnen door haar enorme hart en uitzonderlijke intuïtie. Ze vaart er blind op. En terecht, want ze zit er nooit naast, alleen weet ze dit zelf niet. Ze kent me als geen ander en met één blik van haar ben ik de lul. Al heb ik nog zo mijn best gedaan om mijzelf op te kalefateren wanneer ik naar haar toe ga, ik kom er niet mee weg. Of ik nou ongesteld moet worden, gewoon zomaar stront chagrijnig ben (ja, hier zit een onderscheid), ik geraakt ben in de liefde of wanneer mijn hart ergens vol van is, ze ziet het allemaal. Vaak weet ik het zelf nog niet eens. 'Ik zie heus wel dat jouw hart huilt Pien', zegt ze me weleens op één van die dagen welke we allemaal wel eens hebben maar het liever niet aan onszelf toegeven. Shit.
Luna wordt pissig van mijn masker
Soms doe ik nog een verwoede poging om er een draai aan te geven. Dan gil ik vrij overdreven 'welnee' door de ruimte, veins ik een glimlach en knijp ik mijn ogen een beetje bij elkaar in de hoop dat het op stralen lijkt. De groeten met me natuurlijk, leuk geprobeerd. Geen gezicht ook nog eens, maar dat terzijde. Als Luna ergens pissig van kan worden is dit het wel, dat masker van mij. Ze denkt dan alleen vaak dat het aan haar ligt dus heeft ze zelf geen idee waarom ze ineens de behoefte heeft om sinaasappels of potten verf door de kamer te smijten en neemt zichzelf dit naderhand vaak kwalijk. Dan blijkt het toch wel zonde van die sinaasappels en had ze ook wel zin in schilderen gehad.
Het is verwarrend als je intuïtie iets anders zegt dan de buitenwereld
In tegenstelling tot haar bekruipt mij op deze momenten wel een donkerbruin vermoeden waar dit aan zou kunnen liggen. Niet altijd van harte want soms is het moeilijk dat bij mezelf te herkennen maar soit, dat zien we dan even door de vingers. Het is namelijk heel verwarrend als je intuïtie je iets anders vertelt dan wat de buitenwereld aan je voorschotelt. Dan ga je aan jezelf twijfelen. En dat is heel heel heel vervelend. Dan zou ik het niet bij een sinaasappel houden geloof ik.
Schoorvoetend met de billen bloot
Ik ben misschien nog even vergeten te vertellen dat mijn vriendin Luna een verstandelijke beperking schijnt te hebben. Op deze verwarrende momenten kijkt ze me dan wel eens met een gezicht vol verfspetters en grote ogen gevuld met tranen aan en vraagt ze me paniekerig of ik soms weet wat er met haar aan de hand is. Zoals in elke vriendschap wil ik haar uit liefde niet te veel belasten met mijn eigen sores. Nobele intentie van mij maar daar blijkt deze grote lieverd op dit moment niet echt enorm mee geholpen. Ik vrees dan toch maar schoorvoetend met de billen bloot. 'Ja, je hebt het goed gevoeld. Ja, ik ben moe en niet te pruimen. Ja, ik deed alsof het niet zo was en dat was geen gezicht. Ja, ja, ja. Ik heb dit helaas ook wel eens, helemaal kut. Maar ik ben er voor je. En het ligt niet aan jou.'
'Ik heb dat ook wel eens'
De tranen maken plaats voor een ontspannen en liefdevolle blik in haar ogen. Haar hand belandt op mijn wang waarop ze zegt dat het niet geeft: 'Ik heb dat ook wel eens.' Ze informeert nog wel even voor de zekerheid of mijn liefde niet misschien weer eens vervelend is geweest omdat hij anders met haar aan de stok krijgt. Wanneer ik haar vertel dat ik ook hem helaas de schuld niet kan geven omdat we dit allemaal nou eenmaal wel eens van binnen voelen, is ze gerust gesteld. Al babbelend ruimen we de verf en de sinaasappels op en vervolgen we onze dag.
Het mooie is dat we fouten mogen maken
Mijn liefste vriendin Luna, mijn allergrootste fan. Het mooie aan onze vriendschap is dat we fouten mogen maken. We zullen altijd het mooie in elkaar blijven zien en onvoorwaardelijke liefde blijven voelen. Wanneer ze mij leert me zo naar mezelf te kijken, is het minste wat ik voor haar kan doen haar op het hart drukken dat ze altijd op haar intuïtie mag vertrouwen omdat daar de wijsheid te vinden is. Wat een ander haar ook vertelt. Willen we dat tenslotte niet allemaal?
Pien Neve is adviseur zorgethiek & innovatie in de gehandicaptenzorg. Ze onderzoekt en begeleidt ethische vraagstukken zowel in het beleid als in de praktijk van de zorg. Door haar innovatieve en creatieve blik draagt zij graag bij aan vernieuwing en professionalisering in de sector. Meer informatie: https://www.pienneve.nl
Dit artikel is gebaseerd op ervaringen uit het leven van Pien, maar is geen feitelijke weergave van gebeurtenissen. De gebruikte namen zijn om privacyredenen gefingeerd.
