Als bestuurders in de gehandicaptenzorg op de juiste manier aandacht geven aan het delen en toepassen van kennis, verbeteren de kwaliteit van zorg en de kwaliteit van leven. Dat blijkt uit promotie-onderzoek van Marion Kersten. ‘Door kennisstrategieën te combineren, versterken ze elkaar.’
Aanwezigheid flexwerkers vraagt om anders organiseren van kennis
Na het teamoverleg van de Academische werkplaats Leven met een Verstandelijke Beperking, lunchten we als onderzoekers en co-onderzoekers met elkaar. Daar vertelde co-onderzoeker Kim dat ze die ochtend weer eens door een flexer geholpen was. Omdat ze daarbij moeilijk keek, vroeg ik waarom dat dan niet fijn was. De flexer bleek niet bekend met de tillift van Kim, waardoor ze het voor de duizendste keer opnieuw kon uitleggen. En dan was het nog maar goed dat zij het kòn uitleggen. Want dat lukte niet al haar medebewoners. Wat dan weer passende zorgverlening in de weg stond.
Dat vraagt om kennis anders organiseren, dacht ik bij mijzelf. Misschien kunnen Kim en haar medebewoners voor de wisselende flexers een korte instructie maken van wat zij nodig hebben in de vorm van een spraakbericht, vlog, instructiekaartje?
Beter gebruik maken van ervaringsdeskundigheid
Diezelfde co-onderzoeker Kim heeft nog veel meer ervaringskennis te delen. Dat merkte ik een paar weken eerder. Ik had haar toen om tips gevraagd om meer gebruik te maken van ervaringsdeskundigheid. Ze brandde meteen los en noemde er vele, op maat voor begeleiders, andere professionals en managers. De rode draad: blijf leren! Door naar jezelf en naar je eigen rol te kijken. Door te leren van je collega-professionals, cliënten en familie. En door op basis van gelijkwaardigheid met iedereen om te gaan.
Strategieën van bestuurders om het delen en toepassen van kennis te stimuleren
Laat dat nu precies strategieën zijn die bestuurders noemden, toen ik ze interviewde voor mijn studie naar strategieën om het delen en toepassen van kennis in gehandicaptenzorgorganisaties te stimuleren. Werkplekleren, dus letterlijk de kunst bij elkaar afkijken en elkaar coachen en bevragen.
Van kennis van ouders wordt nog te weinig gebruik gemaakt
Ook op gelijkwaardige wijze kennis uitwisselen tussen gedragsdeskundigen, begeleiders en familie bleek belangrijk. Met name van de kennis van de ouders wordt nog veel te weinig gebruik gemaakt, terwijl dat vaak een sleutel is om het gedrag van hun kind te begrijpen. Ook dat vraagt het anders organiseren van kennis: professionals en ouders, die samen kennis maken.
Ervaringsdeskundigen worden ingezet tijdens introductieprogramma’s
De bestuurders wezen er verder op dat ze ervaringskundigen inzetten als kennishouder. Zoals tijdens het introductieprogramma voor nieuwe medewerkers en bij gastlessen in het beroepsonderwijs. Dat laatste zorgde er dan ook weer voor dat meer studenten bekend raakten met de gehandicaptenzorg als werkveld. Wat in de krappe arbeidsmarkt van nu essentieel is.
Vier strategieën om het delen en toepassen van kennis te stimuleren
Deze bestuurders blijken, op hoofdlijnen, vier strategieën te hanteren om het delen en toepassen van kennis te stimuleren. Naast de erkenning en inzet van kennishouders zijn dat:
- verbetering van kennisprocessen
- talentontwikkeling
- en deelname aan samenwerkingsverbanden gericht op kennis.
Zo zorgt samenwerking met onderzoeksinstituten en opleidingen voor een win-winsituatie. De kennis stroomt zo veel sneller naar de professionals.
Bestuurders richten zich meer op het delen dan op het toepassen van kennis
Door kennisstrategieën te combineren, versterken ze elkaar. Een voorbeeld van zo’n combinatie van strategieën is het beschrijven van de eigen werkwijze, deze laten onderzoeken op validiteit en er vervolgens trainingen over geven. Opvallend genoeg richten veel meer strategen zich op het delen dan op het toepassen van kennis. Ook daar is nog winst te halen.
Actieve rol van bestuurders blijkt van meerwaarde
Het blijkt van meerwaarde als bestuurders zelf een actieve rol spelen in de kennisstrategieën van hun organisatie. Bijvoorbeeld door aandachtspunten voor beleid te benoemen als ze op de werkvloer handelingsverlegenheid signaleren. Of door zelf beleid te initiëren, zoals het aangaan van partnerships met andere zorgorganisaties. Daarnaast kunnen ze de uitvoering van de strategieën stimuleren, bijvoorbeeld als ambassadeur.
Aandacht voor kennis leidt tot een betere performance van de organisatie
Kortom: als ze een leiderschapsrol op zich nemen als het gaat om kennis. Door in hun strategieën veel aandacht te geven aan kennis over cliënten en volop netwerken in te zetten om kennis beter te delen, kunnen ze zorgen voor een betere performance van hun organisatie: betere kwaliteit van zorg en kwaliteit van leven in de gehandicaptenzorg. Dat verdient toch overal navolging?!
Informatie
Marion Kersten is senior beleidsadviseur voor de VGN en voert als science practitioner een promotieonderzoek uit naar het verbeteren van het kennisbeleid van gehandicaptenzorgorganisaties. Dit gebeurt onder begeleiding van prof.dr. Petri Embregts, bij de Academische werkplaats Leven met een Verstandelijke Beperking. Een deelstudie hieruit richt zich op de strategieën van bestuurders om kennisdeling en kennistoepassing te stimuleren. De belangrijkste inzichten uit deze studie leest u in de factsheet. Deze is gebaseerd op twee Engelstalige artikelen die ze samen met Elsbeth Taminiau, Mathieu Weggeman en Petri Embregts publiceerde: ‘Motives and strategies’ en ‘Contextual factors’.
