Wat schrok ik toen ik in september de uitslag van onze jaarlijkse Monitor onder IZZ- verzekerden las. Met name in de langdurige zorg zijn veel zorgmedewerkers langere tijd onbeschermd aan het werk geweest: 40%. Ook bijna 40% heeft te maken gehad met corona. En het blijkt dat meer zorgmedewerkers zich druk maken over een besmetting van familie en van cliënten, dan over hun eigen gezondheid. Veel medewerkers hebben doorgewerkt, ook bij (lichte) klachten. De betrokkenheid is zo groot dat de zorg voor cliënten ver boven de aandacht voor eigen gezondheid en het eigen welbevinden gaat.
Vergeten
Van onze verzekerden (wij verzekeren zo’n kwart van de zorgmedewerkers) geeft 10% aan corona te hebben gehad. Na testen viel het percentage lager uit. Let wel: dit zijn resultaten die betrekking hebben op de eerste golf. Ook is duidelijk dat de langdurige zorg in de eerste golf vaak wat werd ‘vergeten’. Zorgmedewerkers missen de waardering, met name van de overheid. De waardering komt wel van cliënten, patiënten en uit de directe omgeving zoals van familie, vrienden en collega’s.
Geen keuze
Er zijn meer dan 55.000 zorgmedewerkers* besmet geraakt met COVID- 19 en liggen er 637 in het ziekenhuis. Die aantallen zullen naar verwachting verder oplopen, omdat zorgmedewerkers altijd in ‘de frontlinie’ zullen werken, zowel in de cure als in de care. Eigenlijk is er geen keuze. Die was er ook niet tijdens de eerste golf, toen er nog weinig beschermingsmiddelen beschikbaar waren. Tegen de COVID-19 besmetting is op dit moment nog weinig te doen. In zekere zin is het dus een risico bij de uitoefening van het beroep. Anders dan bijvoorbeeld risico’s bij een Hepatitis-besmetting.
Consequenties
Inmiddels is duidelijk dat een besmetting met COVID- 19 nog enkele andere consequenties heeft voor de zorgmedewerker. Het is namelijk onduidelijk wat het verloop is van de ziekte en ook wat de langdurige gevolgen zijn. Houdt de zorgmedewerker -voorlopig althans- klachten van bijvoorbeeld vermoeidheid of van concentratieverlies? En er is ook een andere onzekerheid: als de zorgmedewerker besmet raakt, is dan ziekenhuiszorg, specialistische zorg of zijn er medicijnen nodig? In dat geval zal de zorgmedewerker het eigen risico van de zorgverzekering moeten aanspreken. Dit komt neer op een maximaal verplicht eigen risico van € 385,-. Uiteindelijk kan een besmetting tijdens het werk dus de individuele portemonnee raken. De medewerker zal er niet dagelijks mee bezig zijn. Maar het zit wel in het achterhoofd.
Vrij van sores
Tijdens mijn studietijd werkte ik eerst in de gehandicaptenzorg als ambulant verpleegassistent en later ook als invalkracht op een school voor langdurig zieke kinderen. Ik kreeg van de manager destijds een boekje te lezen. ‘Goed om eerst dat te lezen, en dan aan het werk te gaan’. Het kwam er kortweg op neer dat de verzorgende en hulpverlener zelf zoveel mogelijk vrij moet zijn van sores, klachten en onzekerheden. Primair richt je je vol op de primaire zorgtaak. Vanuit dat boek, heb ik ook altijd kunnen begrijpen dat er geen administratieve ballast moet zijn en dat ondersteuning bij mantelzorg in de privé-omgeving gewenst is.
Overname eigen risico
Om die reden vind ik het ook niet meer dan vanzelfsprekend dat de zorgmedewerker geen zorgen hoeft te hebben wanneer er sprake is van een besmetting in het werk. En dat de zorgmedewerker geen risico heeft voor het betalen van het verplicht eigen risico. Daarom heeft het bestuur van Stichting IZZ aangegeven dat het risico van het verplicht eigen risico bij COVID- 19 besmettingen beperkt moet zijn en dat de stichting voor haar deelnemers dit risico overneemt. Het is een blijk van waardering, het is ontzorgen en de mogelijkheid geven dat de zorgmedewerker professioneel met het vak kan bezig zijn.
*stand van zaken medio november 2020, aantallen betreffen de gehele zorgsector
Roland Kip is directeur van de Stichting IZZ
