Gemeenten moeten de regie en verantwoordelijkheid nemen als het gaat om een sluitende aanpak voor mensen met verward gedrag. Dit betekent dat er onder andere geïnvesteerd moet worden in preventie. “We vinden dat in de nieuwe gemeentelijke coalitieakkoorden dit niet mag ontbreken”, aldus voorzitter van Onno Hoes van het Schakelteam Personen Verward Gedrag. “Mensen mogen niet tussen wal en schip vallen en dat is helaas nog steeds te vaak het geval”. Hoes overhandigde op 11 april een tussenbericht met de titel ‘Weerbarstige werkelijkheid’ aan de opdrachtgevers minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid, staatssecretaris Blokhuis van Volksgezondheid en algemeen directeur Kriens van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).
Uit een monitor onder alle gemeenten met de vraag hoe het staat met een sluitende aanpak in hun gemeente, blijkt dat zij redelijk positief zijn. Het klopt dat er de afgelopen 1,5 jaar veel werk is verzet. Op steeds meer plekken in het land ontstaan goede initiatieven en groeit langzaam het besef dat zorg voor deze kwetsbare groep mensen een betere samenwerking vereist. Gemaakte plannen zijn helaas vaak nog niet vertaald naar de praktijk en/of structurele afspraken over borging en financiering ontbreken.
“Ook de betrokkenheid van familie bij de behandeling van cliënten moet meer aandacht krijgen,” aldus Hoes. “Er is een gedrags- en soms ook cultuurverandering nodig bij tal van instanties die meer tijd vragen dan we van te voren hebben voorzien. Het is ook een complex vraagstuk. Maar bestuurders moeten zich dit wel aantrekken.”
KnelpuntenGemeenten lieten weten dat zij de nodige uitdagingen ervaren bij het tot stand brengen van een goede aanpak. Zo zijn er zorgen over het wegvallen van (rijks)subsidies, de beschikbaarheid van passende zorg en wetgeving rond privacy c.q. het mogen delen van informatie. In de tijd die het Schakelteam rest - het team stopt op 1 oktober dit jaar - worden gemeenten nog op diverse fronten extra bij gestaan. Preventie en vroegsignalering hebben prioriteit: het Schakelteam wil 24/7 ogen en oren in de wijk en 24/7 meldpunten met voldoende mogelijkheden van passende opvang en zorg. Ook vindt het Schakelteam dat het voor hulpverleners helder moet zijn welke informatie over cliënten onderling gedeeld kan worden en wil bezien of de huidige regelgeving moet worden aangepast. Het is de taak van instanties in de hele zorg- en veiligheidsketen dat mensen tijdig ondersteund worden of zorg krijgen.
Analyse meldingenHet Schakelteam heeft het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) gevraagd onderzoek te doen naar de politiemeldingen uit 2015 en 2016 van mensen met verward gedrag, de zogenoemde E33 meldingen. Ook E14 meldingen zijn bekeken. E33 is een code die de politie hanteert bij een melding van ‘overlast door verward of overspannen persoon’ en E14 een 1 ‘poging tot of dreiging met zelfdoding’.Uit een eerste analyse blijkt dat 80.000 meldingen in 2016 te herleiden zijn naar 34.000 unieke personen. Hiervan veroorzaken 13.000 personen zo’n 66 procent van alle meldingen. Geen van deze meldingen betreft overigens een strafbaar feit. De meerderheid veroorzaakt binnen drie maanden een nieuwe melding.
Deze eerste analyse wordt in september 2018 verrijkt met de politiecijfers van 2017. Het Schakelteam verwacht dan meer inzicht te krijgen in de achterliggende aard en ernst van de problematiek.
