Het landelijke aantal coronabesmettingen daalt en de ziekenhuisopnames stijgen niet meer. De piek van de vierde coronagolf lijkt dus achter ons te liggen, maar betekent dit ook dat er in de gehandicaptenzorg minder druk op de ketel is? Per regio en per organisatie zijn de situaties verschillend. De VGN maakte een ronde langs een aantal leden om te vragen: hoe is het nu bij jullie?
Dit artikel wordt regelmatig aangevuld. Organisaties die ook een update willen geven van de stand van zaken, kunnen mailen naar: communicatie@vgn.nl.
_______________________________________________________________________________
Estinea – Achterhoek en Twente
‘Gelukkig zijn er bij Estinea geen nieuwe coronabesmettingen meer geweest’, vertelt Beatrijs van Riessen, bestuurder van Estinea. ‘Eind juni, begin juli zagen we een kleine toename in het aantal quarantainegevallen onder zorgmedewerkers, vaak vanwege besmettingen onder jongeren in hun eigen gezinssituatie. Dat gaf extra druk op de toch al wat krappe personeelsbezetting in de zomer, maar er zijn geen problemen ontstaan.’ De bestuurder geeft aan dat veel zorgmedewerkers vlak voor de zomer aangaven moe te zijn en behoefte te hebben aan stabiliteit na een roerige periode. ‘Daarom waren er ook wel zorgen over de zomerbezetting, maar intussen lijken we daar goed doorheen te komen’.
‘Een ander onderwerp dat aandacht verdient’, zegt Van Riessen, ‘is de openheid over de vaccinatiekeuze van zorgmedewerkers, een ethisch en juridisch dilemma’. Ze legt uit: ‘Als werkgever weten we niet wie van onze medewerkers zijn gevaccineerd. En al zouden we het weten, dan mogen we die informatie niet delen met onze bewoners, of hun familieleden of vertegenwoordigers. Dat voelt toch wat ongemakkelijk in de nauwe, en de jarenlange banden die we met hen hebben opgebouwd.’
‘Zeker bij cliënten met een meervoudige beperking en vaak een kwetsbare gezondheid stimuleren we dat familie een actieve rol en verantwoordelijkheid heeft. We ontwikkelen dat onder de noemer samensturing. En dat is wederzijds, we verlangen en verwachten openheid van elkaar. Maar als familie ons vraagt naar de vaccinatiekeuze van onze medewerkers, kunnen en mogen we die informatie niet delen. Dat voelt tegenstrijdig. Wat doet dat met de relatie tussen familie en medewerkers? En als medewerkers zelf vertellen of ze wel of niet gevaccineerd zijn, heeft dat dan consequenties?’
Van Riessen: ‘Het is een lastig vraagstuk, waarbij ik voorop wil stellen dat we de keuze van onze medewerkers om zich wel of niet te laten vaccineren respecteren. Toch is het goed om het als sector nog eens met elkaar te hebben over die openheid. In de langdurige zorg vind ik dat vraagstuk namelijk heel anders dan in de kortdurende zorg. Patiënten in ziekenhuizen komen en gaan, en de gemiddelde verblijfsduur in verpleeghuizen is steeds korter. In de gehandicaptenzorg daarentegen bouwen we vaak een jarenlange relatie op met cliënten en hun familie. Zorgmedewerkers zijn onderdeel van het leven van cliënten, en daarmee van hun familie. Binnen je eigen omgeving en familie weet je ook wie er wel en niet gevaccineerd is.’
_______________________________________________________________________________
Ipse de Bruggen, Zuid-Holland
Ilse van Esch, directeur zorg en voorzitter van het corona projectteam van Ipse de Bruggen, ziet dat alle medewerkers ongelofelijk hard gewerkt hebben om de zorg te kunnen blijven bieden aan de cliënten van Ipse de Bruggen. ‘’Naast hun werk hebben medewerkers ook rekening te houden met hun thuissituatie met huisgenoten, eventuele quarantaines en testen etc. Dat moeten we ook niet vergeten. Ik ben dan ook ontzettend trots op ieders verantwoordelijkheidsgevoel en inzet. We doen het met z’n allen’’, zegt Ilse.
Directie en bestuur van Ipse de Bruggen heeft in het voorjaar bedacht om als waardering van al het harde werken tijdens de coronapandemie iets leuks aan te bieden. Ilse legt uit dat met de En nu jij! Weken (van 13 tot en met 24 september) we voor alle medewerkers van Ipse de Bruggen de mogelijkheid bieden om even bij te komen van de periode die achter ons ligt en om aandacht voor elkaar te hebben. We zullen elkaar ook de komende periode hard nodig hebben om de verwachte druk het hoofd te bieden.
‘’We hadden gehoopt op een rustige zomer waarbij corona meer op de achtergrond zou raken. Maar de realiteit is helaas anders. De bezettingsproblematiek (met name in de zomer) is groter dan andere jaren. Dat vraagt veel van begeleiders, managers, roosteraars en iedereen die dat probeert op te lossen. Daarom willen we extra inzetten om de En nu jij! weken voor iedereen laagdrempelig te maken om zo alle medewerkers een moment van gezelligheid en ontspanning, nieuwe energie op te laten doen samen met collega’s in deze heftige tijd. Dit lost de problematiek rond bezetting natuurlijk niet op, daar blijven we uiteraard aandacht voor houden. Maar we willen hiermee wel aangeven dat we het enorm waarderen dat collega’s van Ipse de Bruggen er allemaal staan als het nodig is’’, aldus Ilse.
_______________________________________________________________________________
Middin, Zuid-Holland
Middin zet de ‘gewone zorg’ weer voorop en probeert binnen de mogelijkheden die er zijn weer feestjes te vieren, activiteiten op te pakken en midden in het leven te staan’, vertellen Emmeke van Eersel, lid Raad van Bestuur en Saskia Martens, leidinggevende Regiegroep Covid19. Het aantal coronabesmettingen onder cliënten en medewerkers was de afgelopen weken weer iets opgelopen bij Middin. Hoewel de situatie bij lange na niet leek op de eerste en de tweede coronagolf, zorgden de oplopende besmettingen wel voor een mentale klap. ‘Het is een domper, iedereen kijkt uit naar een ontspannen zomer.’
Van Eersel en Martens geven aan dat Middin de rust in de organisatie wil bewaren. ‘We gaan zoveel als mogelijk binnen de nieuwe werkelijkheid door. Corona hoort daar nu helaas bij, maar de crisistijd ligt gelukkig achter ons.’ Bij het overgrote merendeel van alle woonzorglocaties is meer dan 80 procent van de cliënten ingeënt. Bij die locaties zijn meer versoepelingen mogelijk dan bij de locaties met een lagere vaccinatiegraad. Medewerkers mogen zelf kiezen of ze wel of geen mondmasker gebruiken en de anderhalve meter afstand is niet verplicht, tenzij een cliënt niet gevaccineerd is, dan zijn persoonlijke beschermingsmiddelen en de anderhalve meter afstand wel verplicht. ‘We gaan lokaal de dialoog aan, in plaats van dat we alleen instructies van bovenaf geven.’
Van Eersel en Martens hechten veel waarde aan de nauwe samenwerking met collega-organisaties tijdens de coronacrisis. 'Laten we dat vasthouden. Die samenwerking is ontzettend waardevol.’
_______________________________________________________________________________
SDW Zorg, West-Brabant en Zeeland
'Ik maak me wel zorgen,' zegt Gerard Bennaars, unitmanager Ondersteuning Thuis & Dagbesteding bij SDW Zorg. 'Veel van onze begeleiders hebben hun vakantie moeten uitstellen. Terwijl ze veel hebben meegemaakt, hard hebben gewerkt en dus echt toe zijn aan vakantie.' Het plannen van die vakanties zorgt echter voor problemen. 'We hebben nu amper genoeg personeel om de roosters rond te krijgen op woningen en dagbestedingslocaties. Als veel mensen verlof opnemen, wordt dit bijna onmogelijk.'
De bezettingsproblemen bij SDW Zorg zijn een gevolg van de hoge coronabesmettingscijfers in Nederland. Door besmetting met het virus zelf óf als gevolg van uitgestelde zorg is er een relatief hoog ziekteverzuim onder de medewerkers. Daar komt bij dat de begeleiders redelijk vaak in isolatie gaan, legt Bennaars uit. Alle begeleiders hebben hart voor de cliënten. Dus ze gaan meteen in thuisisolatie zodra er ook maar een kleine kans is dat ze besmet zijn, uit angst dat ze een uitbraak veroorzaken in een woongroep.
Deze uitval van personeel is niet gemakkelijk op te lossen, geeft Bennaars aan. Hij legt uit: 'Dit heeft allereerst een praktische reden: door het tekort aan gehandicaptenzorgmedewerkers in Nederland lukt het niet altijd om invallers te vinden. Ook is er bij SDW Zorg een financiële component die meespeelt. De oorzaak hiervoor is het sluiten van de dagbestedingslocaties, wat het afgelopen jaar meermaals gebeurde als de coronamaatregelen hier aanleiding toe gaven. Als het nodig is, zetten dagbestedingsmedewerkers zich in om alternatieve dagbesteding te verzorgen bij mensen thuis. Zij staan dan opeens voor drie of vier bewoners, in plaats van een grote dagbestedingsgroep. Om toch voldoende begeleiding te kunnen geven, moesten er extra mensen ingezet worden. Door de extra kosten die hierdoor zijn gemaakt, is het voor SDW Zorg lastig om budget vrij te maken voor het roosterprobleem dat nu speelt.'
_______________________________________________________________________________
Pluryn, landelijk
Naar aanleiding van de nieuwste landelijke golf coronabesmettingen heeft Pluryn enkele maatregelen die net versoepeld waren, half juli opnieuw ingevoerd. Zoals het verplicht dragen van mondneusmaskers in kantoren en bij direct cliëntcontact, digitaal vergaderen en thuiswerken als dat kan. Ventileren en luchten van binnenruimtes is aan de maatregelen toegevoegd.
Pluryn gaat met zijn maatregelen verder dan de landelijke richtlijnen van het RIVM, vertelt Paul Jochems, voorzitter van het corona crisisteam. De bereikbaarheid van de interne coronaservicedesk is opgeschaald. 'De maatregelen zijn bedoeld om medewerkers en cliënten te beschermen en zodoende de continuïteit van zorg te garanderen. Dat lijkt te werken. Er zijn geen grote besmettingshaarden geweest. We zijn positief gestemd over de toekomst, maar houden de situatie nauwlettend in de gaten.' Het corona crisisteam vergadert twee keer per week.
De recente opleving van het coronavirus vraagt wel veel van onze roostermakers, zegt Jochems. 'Als gevolg van coronabesmettingen en quarantaines vallen medewerkers uit. Invalkrachten zijn door krapte op de arbeidsmarkt moeilijk te vinden. Dat alles juist in de vakantieperiode, waarin teams vaak toch al op minimale sterkte moeten functioneren.'
De zorg gaat onverminderd door en locaties voor dagbesteding, leerwerkbedrijven en maatschappelijke ondernemingen zijn gewoon geopend. 'We vragen van iedereen om zich goed aan de basisregels te houden, zoals afstand houden, handen wassen, testen bij klachten en ventileren en luchten.'
_______________________________________________________________________________
's Heeren Loo, landelijk
Het lijkt erop dat de besmettingen binnen ’s Heeren Loo gelijk lopen met de landelijke cijfers. Bij zowel cliënten als medewerkers was er de afgelopen weken een stijging. Sinds 3 augustus stabiliseren de cijfers gelukkig, geeft de organisatie aan.
'In verschillende regio’s is er grote druk op de personele bezetting ontstaan. Veel medewerkers genieten van een welverdiende vakantie. Tegelijk vallen medewerkers die wel aan het werk zijn uit, omdat zij in quarantaine moeten of omdat zij positief getest zijn. Daardoor vallen er gaten in de vakantieroosters die met veel moeite gevuld waren. Ook de structurele krapte op de arbeidsmarkt helpt hier niet aan mee. In enkele regio’s is de zorg tot het minimum afgeschaald en zijn bijna alle mogelijke oplossingen al benut. Extern personeel is nauwelijks te krijgen. Er wordt naar creatieve mogelijkheden gekeken zoals de inzet van kantoorpersoneel of vrijwilligers en de samenwerking met andere organisaties, om zo de zomerperiode door te komen. We verwachten dat deze situatie tot eind september aanhoudt.'
Dagbesteding vindt bij 's Heeren Loo vaak nog plaats op de woningen of in bubbels van één of enkele woningen buiten de woning. De dagbesteding die op 1,5 meter kan en de meest noodzakelijke dagbesteding is overal weer opgestart.
_______________________________________________________________________________
Cavent, de Hoeksche Waard
Cavent ervaart dat de inzet van zorgmedewerkers lastiger is geworden. Aan de ene kant omdat medewerkers niet inzetbaar zijn doordat ze óf in afwachting zijn van een coronatest en -uitslag, óf in quarantaine zitten. ‘Hoewel de quarantainetijd niet lang is en collega’s in afwachting van een test of uitslag “maar” één of twee dagen uitvallen, geeft deze situatie toch een boel onzekerheid', laat Cavent weten.
Aan de andere kant is het zo dat Cavent dit jaar minder stagiaires heeft en er dus ook minder stagiaires gebleven zijn als invalkracht. Bovendien is het inschakelen van invallers via detacheringsbureaus moeilijk, omdat de invalkrachten er niet zijn of te weinig ervaring in de gehandicaptenzorg hebben. Dit alles bij elkaar opgeteld maakt het lastig om de roosters rond te krijgen.
Gelukkig zijn er geen nieuwe coronabesmettingen onder het personeel. Onder de cliënten is er tot nu toe één coronabesmetting geconstateerd, ondanks dat de cliënt twee keer gevaccineerd is. ‘Verder zien we dat iedereen alle maatregelen zat is. De discipline om je aan de preventiemaatregelen te houden verslapt. Nu de rest van de samenleving “los” is merk je dat het gebruiken van handhygiëne of het dragen van een mondkapje binnen de anderhalve meter steeds vaker vergeten wordt.’
