Vanaf 2013 vervalt voor nieuwe cliënten de aanspraak op de lichte zorgzwaartepakketten. In plaats hiervan krijgen ze een extramurale indicatie in functies en klassen. Dat heeft het kabinet besloten in het Lenteakkoord. Deze cliënten ontvangen de zorg straks thuis. Een goedkopere vorm van zorg, omdat er geen verblijf is inbegrepen. Maar wat zijn de gevolgen van deze maatregel voor instellingen in de gehandicaptenzorg en voor cliënten? Deze vraag kwam aan bod tijdens een expertmeeting die de VGN eind juli 2012 organiseerde.
Tijdens deze expertmeeting waren elf instellingen, het VOBC, het ministerie van VWS, het CVZ en Platform VG vertegenwoordigd.
De maatregel
Voor de gehandicaptenzorg gaat het hierbij om de zorgzwaartepakketten VG 1 t/m 3 en de pakketten LVG 1 en 2. De VGN is nog druk in overleg met VWS om te pleiten voor uitstel van het pakket VG 3 en afstel van de LVG-pakketten. Vooruitlopend hierop willen we u wel alvast informeren over het proces dat VWS en het CIZ hierbij in gedachten hebben.
De maatregel geldt vooralsnog in 2013 alleen voor nieuwe cliënten. Dit betekent dat er voor cliënten die op dit moment bij u een van deze zorgzwaartepakketten ontvangen niets verandert. De indicatie is bij hen leidend. Cliënten die op dit moment een indicatie hebben voor een zorgzwaartepakket VG 1 t/m 3 of LVG 1 en 2 behouden hun recht op dit zorgzwaartepakket ook als ze op de wachtlijst staan of dit pakket extramuraal verzilveren.
Zoals het er nu uitziet, behouden al deze groepen ook dit recht bij een herindicatie in 2013 of later. Nu binnen betekent dus blijvend binnen. Het is echter de vraag hoe zorgkantoren hiermee in hun inkoopbeleid vanaf 2013 omgaan. Het CIZ is op dit moment druk bezig om deze maatregel in te bouwen in het systeem. Of de maatregel in deze vorm ook na 2013 blijft bestaan, hangt af van het volgend kabinet.
In de notitie in de bijlage (na inloggen voor VGN-leden) leest u over implicaties voor cliënten, voor de samenleving en voor de instellingen. Een korte samenvatting van de situatie.
Situatie voor cliënten
Voor een groot deel van de cliënten met een ZZP VG 3 is de verblijfssetting onontbeerlijk. Zonder toezicht raken ze het spoor bijster en zonder hulp bij bijvoorbeeld een toiletgang vervuilen ze. Bij cliënten met ZZP LVG 1 en 2 is vaak sprake van ernstige gedragsproblematiek en/of een risicovolle gezinssituatie, waardoor ze juist op een behandeling in een instelling zijn aangewezen. Daarbij geldt dat een ZZP LVG 1 wordt gebruikt om jongeren na een fase van intensieve behandeling te ondersteunen bij hun overgang naar begeleid zelfstandig wonen. De jongeren krijgen kamertraining in een appartement of groepswoning van de instelling. Daarbij is 24-uurs toezicht noodzakelijk en de jongere heeft ook geen inkomen voor het bekostigen van eigen woonruimte.
Impact voor de instellingen
Door het schrappen van de zorgzwaartepakketten moeten cliënten zelf gaan huren. Maar corporaties willen vaak niet verhuren aan deze doelgroepen, omdat er vaak sprake is van grotere onzekerheid over het betalen van de huur. Het instellingsverblijf voorkomt dit maatschappelijke probleem. En als cliënten vrijwillig gaan huren, verschuift het maatschappelijke huurprobleem naar de instellingen die dit risico zullen moeten verrekenen in de gevraagde huurprijs.
Als instellingen geen nieuwe instroom meer krijgen van lichte zorgzwaartepakketten, dan gaat dat leiden tot een overschot aan intramurale capaciteit. Instellingen die zich richten op jeugdigen met een licht verstandelijke beperking hebben te maken met een snelle doorstroming door de gemiddelde behandelduur van slechts anderhalf tot twee jaar. Gevolg is dat er nog sneller leegstand ontstaat in die instellingen.
In de bijlage (na inloggen voor VGN-leden) leest u een uitgebreidere beschrijving van de gevolgen van het extramualiseren van de zorgzwaartepakketten. De inzichten zijn met name bedoeld om het ministerie van VWS te informeren voor een beleidsbrief die staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten aan de Tweede Kamer heeft toegezegd rond half september 2012.
