Roy, een man met lichte verstandelijke beperking die denkt dat hij alles zelf kan, is te zien in de nieuwe interactieve theatervoorstelling 'De kaarten zijn geschud'. De voorstelling ging woensdag 24 oktober in Utrecht in première. Acteurs met een beperking en anderen spelen scènes om zorgverleners, ambtenaren en beleidsmakers te helpen nadenken over wat de overgang van AWBZ-financiering naar Wmo-beleid betekent voor mensen met een beperking.
Scène 1
De plaats: de denkbeeldige gemeente Middelwijk. Op het toneel staat een brede tafel met twee ambtenaren erachter. Mirjam, ooit een getalenteerde vrouw met twee universitaire studies achter de rug, een leuke baan, een partner, een boerderijtje met een grote hobbytuin en een motorfiets, kreeg acht jaar geleden een beroerte.
Ze komt aan de ambtenaren vragen of ze ‘haar kilometers alsjeblieft mag houden.’ Mirjam woont sinds haar beroerte in een woonvorm met 15 huisgenoten die net als zij niet aangeboren hersenletsel hebben. De partner, de baan, de tuin en de motorfiets zijn verdwenen. Mirjam heeft dagbesteding, en als vrijwilliger gaat ze twee keer in de week voorlezen in een verzorgingshuis.
Het vervoer naar dat laatste vinden de ambtenaren eigenlijk meer een taak van vrienden en familie. Dus moet Vicky het maar weer doen. Zij verleent Mirjam als vriendin en vrijwilliger allerlei hand- en spandiensten, maar helaas houdt ze het niet vol. Haar gezin met opgroeiende kinderen heeft haar ook hard nodig.
Hoe voelt afhankelijkheid?
Regisseur Ien van Nieuwenhuizen stapt tussen de spelers door, roept af en toe ‘stop’ en nodigt mensen uit het publiek uit om hun reactie op het gespeelde te geven, en om rollen over te nemen. Mevrouw de ambtenaar, wilt u eens in deze rolstoel gaan zitten. Hoe zou u het aanleggen bij twee van die afstandelijke ambtenaren? Wat zou u doen om hen te doordringen van de noodzaak van uw kilometerbudget? Hoe voelt het om voor je sociale leven afhankelijk te moeten zijn van familie en vrienden?
Scène 2: Ja hoor
“Ik ben Roy, ik ben een cliënt met een lichte verstandelijke beperking die denkt dat hij alles zelf kan.” Roy krijgt een paar uur in de week begeleiding van Jesita, waardoor zijn leven op de rails blijft. Ze praat met hem over praktische zaken, maar ook over ruzies waarin hij buiten de deur soms verzeild raakt. Roys oplossing is om plaatsen te mijden waar hij ruzie heeft gehad, waardoor hij snel vereenzaamt. Jesita geeft hem net het zetje dat hij nodig heeft om terug te gaan naar de soos, waar hij is uitgemaakt voor mietje en vervolgens begon te slaan. “Ik ben geen mietje, ik ben homoseksueel, dat is wel wat anders.”
De ambtenaren vragen of Roy zelf kan schoonmaken? Ja hoor. Kan je zelf koken? Ja hoor. Waar heb je dan begeleiding bij nodig? Nou, die heb ik eigenlijk niet nodig. Is het een probleem voor je als we de begeleiding niet meer vergoeden? Nee hoor. Buurvrouw/vriendin Susan gaat mee naar de gemeente, om te vertellen dat Roy wel degelijk begeleiding nodig heeft, want zijn familie laat hem stikken, hij vervuilt en hij wordt hartstikke eenzaam. Maar ze wordt kwaad en weet haar punt niet over te brengen. Ook deze scène wordt opnieuw gespeeld, met mensen uit het publiek. En nu krijgen de ambtenaren het idee om Jesita eens te vragen wat haar inzet eigenlijk betekent voor Roy.
Scène 3: Dat kan de thuiszorg toch ook?
De derde scène gaat over een overspannen alleenstaande moeder met een zwaar gehandicapte dochter die het persoonsgebonden budget dreigt kwijt te raken waarmee zij vertrouwde deskundige hulp inkoopt voor haar ingewikkelde kind. Dat kan de thuiszorg toch ook? Krijgt zij van de gemeente te horen. Alle gespeelde onderwerpen laten indringend zien hoeveel zorgen mensen erbij krijgen als goed lopende begeleiding en hulp dreigt weg te vallen.
De interactieve voorstelling 'De kaarten zijn geschud' is bedoeld om gemeentes en zorgverleners op weg te helpen die met elkaar bezig zijn beleid te ontwikkelen voor de Wmo.
Boekingen bij opdekaart@reinaerde.nl