Op dit moment is zelfstandig stemmen niet voor iedereen mogelijk. Het stemproces, de stemlokalen en de stemhokjes zijn niet voor iedereen toegankelijk en assistentie mag niet altijd mee het stemhokje in. De VGN vindt - samen met een aantal andere organisaties - dat dit anders moet. Er ligt nu een wetsvoorstel (ministerie BZK) dat assistentie bij het stemmen voor mensen met een verstandelijke beperking mogelijk moet maken. Deze zgn. ‘experimentenwet’ vergroot de toegankelijkheid van het verkiezingsproces en maakt hulp in het stemhokje voor een bredere groep mogelijk.
Een aantal organisaties, waaronder Ieder(in), de VGN, Oogvereniging, Bartimeus, Koninklijke Visio, EMB Nederland, Sien en KansPlus, hebben samen opgetrokken en input geleverd voor de consultatie. Kernpunt daarvan is dat wij vinden dat zelfstandig stemmen de norm moet zijn. En dat voor iedereen die dit (nog) niet zelfstandig kan, assistentie in het stemhokje mogelijk moet zijn.
Gezamenlijke input consultatie
Onze input bestaat uit de volgende adviezen en verbeterpunten:
- Assistentie naar eigen keuze in het stemhokje toestaan
Wij willen dat assistentie naar eigen keuze mogelijk wordt voor mensen met bijvoorbeeld een verstandelijke beperking, mensen met dementie, een psychische kwetsbaarheid, laaggeletterdheid of mensen die analfabeet of anderstalig zijn.
-
Duur van het experiment verkorten en aantal gemeenten vergroten
Het ministerie wil 5 jaar lang, tijdens verschillende verkiezingen en maar in 5 gemeenten experimenteren met de nieuwe wet. Wij willen dat deze periode korter wordt en dat het aantal gemeenten wordt uitgebreid tot een representatief aantal.
-
Ondersteuning in alle stemlokalen en training voor stembureauleden
Ons advies is dat in ieder stemlokaal algemene ondersteuning en hulp gegeven wordt en dat de informatie over hoe om te gaan met verschillende mensen, wordt opgenomen in de training van stembureauleden.
-
Begrijpelijke en toegankelijke informatie
Alle informatie over verkiezingen en mogelijkheden voor ondersteuning moet overzichtelijk, begrijpelijk en op een toegankelijke manier gecommuniceerd worden bij de start van de experimenteerwet.
-
Begeleiding voor mensen met een fysieke beperking moet blijven
De mogelijkheid voor mensen met een fysieke beperking om een begeleider naar eigen keuze mee te nemen moet blijven bestaan en de mogelijkheden om zelfstandig te kunnen stemmen moeten worden verruimd, bijvoorbeeld door de stemmal in alle gemeenten neer te zetten.
-
Monitor en leer
Leer van de ervaringen die mensen hebben met de toegankelijkheid van het stemproces en de ondersteuning daarbij. Betrek ervaringsdeskundigen bij de definitieve vormgeving van de experimenteerwet.
Onze gezamenlijke reactie op de internetconsultatie vind je hier. De brief vind je in de bijlage.
Dit wetsvoorstel maakt het mogelijk om gedurende 5 jaar bij verkiezingen te experimenteren met het geven van assistentie in het stemhokje aan alle kiezers die hierom vragen. Volgens de huidige Kieswet mogen alleen kiezers die vanwege hun lichamelijke gesteldheid niet zelfstandig hun stem kunnen uitbrengen in het stemhokje worden geassisteerd bij het uitbrengen van hun stem.
