Het gebruik van middelen komt ook bij cliënten van gehandicaptenzorgorganisatie Talant steeds vaker voor. Een beleid voor alcohol- en drugsgebruik was er nog niet en medewerkers wisten niet precies hoe ze met de problematiek om moesten gaan. Talant meldde zich daarom aan voor het leernetwerk LVB en verslaving van het Verbeterprogramma Gehandicaptenzorg en stelde een strak verbeterplan op. Inmiddels is het onderwerp ‘middelengebruik’ één van de speerpunten van het bedrijfsplan van Talant.
Uit een audit bij Talant bleek dat er op alle fronten extra aandacht nodig was voor middelengebruik. “Daarom hebben we een heel concreet verbeterplan opgesteld”, vertelt projectleider Janny Schenkel. “We wilden onszelf op alle punten verbeteren. We wilden beleid ontwikkelen, samenwerken met instellingen in de verslavingszorg, screeningsinstrumenten en trainingen toetsen en het scholingsaanbod stroomlijnen. Ook het verbeteren van de interne ketenzorg en het vergroten van deskundigheid van medewerkers waren belangrijke punten. Ambitieus, maar ons doel was niet om alles in één keer perfect te regelen. Op elk punt wilden we stapjes vooruit zetten.”
Veel uitproberen
Elk lid van de projectgroep kreeg een aantal kleine taken binnen het verbeterplan. Tijdens vergaderingen werden al die onderwerpen verbonden. “We hebben veel kunnen uitproberen”, zegt Dukkie Vlas-Cnossen, aandachtsfunctionaris verslaving bij Talant. “We zijn bijvoorbeeld met drie cliënten de training Leefstijl Plus gestart, speciaal voor mensen met een licht verstandelijke beperking. Eén van onze cliënten heeft al langer verslavingsproblemen en begon weer terug te vallen. Tijdens de training probeerde ik hem inzicht te geven in het gebruik van middelen en de gevolgen ervan, door veel te praten en oefeningen te doen. Zo wilde ik hem motiveren om een andere leefstijl te kiezen. Ik was enthousiast over de training, maar merkte dat ik zelf meer scholing nodig had om er alles uit te kunnen halen. Dit soort bevindingen en ervaringen nemen we weer mee in ons beleid.”
Visie ontwikkelen
Met visie- en beleidsontwikkeling ging de projectgroep ook stevig aan de slag. Een voorstel met de uitgangspunten ligt nu bij de directie voor akkoord. Janny: “Eén van de belangrijkste punten is dat we cliënten met verslavingsproblemen erkennen als een doelgroep van Talant. We sluiten ze niet uit en we zijn er ook niet ondersteboven van als iemand gebruikt. Deze cliënten vormen een doelgroep die we de juiste zorg en begeleiding willen bieden. Als de directie akkoord is met ons voorstel, gaan we verder met uitwerken. Dat er een vervolg komt is zeker, want middelengebruik is één van de speerpunten in het bedrijfsplan van Talant. Bovendien is gebruik nu een vast onderwerp in het ondersteuningsplan. Het komt in gesprekken met cliënten altijd aan bod. Zo borgen we het thema in de gewone zorgprocessen. Dat is het mooiste resultaat van het leernetwerk: het onderwerp staat stevig op de kaart en het leeft. Het leernetwerk is afgerond, maar wij gaan door.”
Een goede afweging maken
Talant werkt momenteel aan het ontwikkelen van een handelingskader. “Sommige teams bedenken zelf oplossingen voor problemen rond verslaving”, vertelt aandachtsfunctionaris Dukkie Vlas-Cnossen. “Dat werkt niet altijd even goed. We willen geen strakke protocollen opstellen, want elke cliënt is anders. Aan de hand van een handelingskader kunnen begeleiders een professionele afweging maken en besluiten wat de beste aanpak is. Het kader gaat in op onderwerpen als veiligheid, het inschakelen van aandachtsfunctionarissen, juridische gevolgen van gebruik, privacy en het gesprek aangaan met de cliënt. Dat geeft volop handvatten om op een goede manier te reageren.”
Voor meer informatie
- Projectleider Janny Schenkel, j.schenkel@talant.nl.
- De website Kennisplein Gehandicaptensector.
Tips: aan de slag!
- Zoek de samenwerking met gespecialiseerde organisaties als het Trimbos Instituut.
- Stel een multidisciplinaire projectgroep samen en ga op onderzoek uit: wat hebben we nodig en wat past bij ons? Zorg ook dat de groep collega’s op verschillende niveaus bevat, voor de kortere lijnen naar de directie.
- Begin bij de basis en stel een goed beleid op. Daarna kun je activiteiten opzetten die passen bij dat beleid.
- Probeer niet alles in één keer te doen: maak een helder plan met kleine, concrete verbeterpunten. Realistische doelen houden deelnemers aan het project gemotiveerd.
- Blijf praten over het onderwerp en zorg dat collega’s in de hele organisatie weten waar je mee bezig bent. Denk aan een nieuwsbrief, artikelen in het personeelsblad, het geven van workshops en het houden van presentaties tijdens themadagen.
