De werkgroep Hoofd- en onderaannemerschap van het programma Inkoop en Aanbesteden Sociaal Domein heeft een Afwegingskader Hoofd- en Onderaannemerschap Sociaal Domein laten opstellen. Met dit afwegingskader kunnen gemeenten en (zorg)aanbieders beoordelen of het werken met hoofd- en onderaannemerschap de juiste keuze is voor hun organisatie en hoe zij eventuele negatieve gevolgen van het werken met deze constructie tegen kunnen gaan.
Het Afwegingskader is door KPMG opgesteld en is hieronder beschikbaar.
De impact van de hoofd- en onderaannemerschap constructie binnen de drie uitvoeringsvarianten voor bekostiging op de cliënt, hulpverlener, (zorg)aanbieder en gemeente is door hen in kaart gebracht. Dit is gedaan door middel van desk research, interviews en sessies met de werkgroep Hoofd- en onderaannemerschap. Wanneer de impact negatief is, zijn er ook mitigerende maatregelen opgehaald. Zowel het perspectief vanuit gemeenten als vanuit (zorg)aanbieders is hierin meegenomen.
Het afwegingskader: belangrijkste bevindingen
Uit het onderzoek van KPMG blijkt dat het werken met hoofd- en onderaannemerschap zowel positieve als negatieve impact kan hebben. De constructie kan onder andere leiden tot hogere kwaliteit van zorg, beter passende, integrale zorg voor cliënten, verbeterde samenwerking tussen zorgaanbieders en eenvoudigere inkoopprocedures voor onderaannemers. Daar tegenover staat dat dit ook gepaard kan gaan met extra werkzaamheden en administratieve lasten voor hoofdaannemers, minder autonomie voor onderaannemers en onderlinge afwenteling van risico’s. In de praktijk wordt de hoofd- en onderaannemerschapconstructie op veel verschillende wijzen vormgegeven. Dit is onder andere afhankelijk van de scope van het contract, het aantal hoofd- en onderaannemers en de wijze van bekostiging door de gemeente.
De overgang naar een hoofd- en onderaannemerschapconstructie leidt bij zowel (zorg)aanbieders als gemeenten tot extra werk en kosten. In de eerste jaren kan daarom meer negatieve impact worden verwacht. Verder kan geconcludeerd worden dat de impact op de bedrijfsvoering bij de betrokken partijen het grootst is. Alleen de cliënt ervaart meer impact op de kwaliteit en transparantie van de geleverde hulp of ondersteuning.
De werkgroep Hoofd- en onderaannemerschap
In werkgroepen van het programma ontwikkelen gemeenten en aanbieders zelf producten voor gemeenten en aanbieders. Zo zijn de producten van het programma altijd actueel en bruikbaar. Het ‘Afwegingskader Hoofd- en Onderaannemerschap Sociaal Domein’ is door KPMG opgesteld in opdracht van de werkgroep Hoofd – en onderaannemerschap waarin zowel gemeenten als (zorg)aanbieders vertegenwoordigd zijn. Naast dit afwegingskader levert de werkgroep dit jaar eveneens een juridische handreiking over hoofd- en onderaannemerschap op.
Het programma Inkoop en Aanbesteden Sociaal Domein
Om het inkoopproces te verbeteren ten behoeve van de cliënt, werken gemeenten, (zorg)aanbieders en het Rijk samen in het ondersteuningsprogramma Inkoop en Aanbesteden Sociaal Domein. Het gaat daarbij niet alleen over hoe de inkoop technisch vorm moet krijgen (kennis en informatie beschikbaar maken), maar juist ook over hoe partnerschap tussen gemeenten en aanbieders kan ontstaan (betere samenwerking). Daarnaast bekijkt het programma hoe ruimte ontstaat voor beleidsvrijheid zonder onnodige administratieve lasten (meer standaardisatie) en hoe inkoop bijdraagt aan de transformatie door dit onderdeel te laten zijn van een continu leer- en verbeterproces.
